0929DRUK000017
53

141

KUCH DZlEŃNY NIEBA

kulminacją f/órną czyli górowa-me-m, druga zaś kulminacją dolną czyli dolmoanh m.

G-dy za południk miejsca obserwacji uważać będziemy cale wielkie ko-lo, przechodzące przez zenit, nadir i oba bieguny świata, to dla <?;>0⁰ będziemy nazywali te połowę południka ^Iniędzy .dwoma Itafeuiąiniłi w której przypada zenit, połową południową, tę zaś, w której przypada nadir, połową północną. Wartości t, przy których zachodzą kulminacje, wskazują, że kulminacja górna zac hodzi w oliw iii przejścia gwiazdy przez południową połowę południka, kulminacja zaś dolna w chwili przejściu gwiazdy przez północną połowę, południka.

W# wzorach (ae) i (adj, określający cli wysokość kuhnina-cyj, występuje znak podwójny. Ponieważ A^jHO⁰!, wiać znak należy zawsze tak obrać, ażeby ben warunek był spełniony. Jest Avięć, ponieważ A, ■<.    90°,

l_h = 90° + (« — 8), gdy 8 > 9,

Ą = 90° — (9 — 8), gdy 8<flp.

Podobnie jest, ponieważ znwsje h₂ j> — 90°,

\ = - W + fr + *), gdy ? + o> 0°, m = ~ *»<>* - Jf- 5), gdy _? + 5 < 0".    >

Co się tyczy -wartości azymutu w chwilach kulminacyj, otrzymuje się ją, kładąc np. w drugim ze wzorów (iju) t= 0^& dla kulminacji górnej, a ^=180° dla kulminacji dolnej. W obu przypadkaoii otrzymuje .się

eoe h sin a — 0,

skąd wypływu a = 0°, lub a = 180°.

Którą z tych dwóch wartości przyjąć należ* wypływa to ze wzoru nil oos h Cos a. JŚft mianowicie dla o=-0°

cos JĄ CdS = — sin o cqs © + cos 3 sin 9 = sin (9 —o),

i widzimy, ze cosną ma ten sam znak, co sin (9 — dj: Gdy Avięc 9 > 8, to (t_y = 0°, gdy^r zaś 9 <8, jest <7, = 180°. Podobnie dla £=180° jest

cos A₂ cds a,₂ = — sin 8 cos 9 — cos 8 sin 9 = — sinf® -|- 8);