0929DRUK00001724

212

KOZDZIAŁ V, UST. 48

atmosferycznej a jej odległością od środka ziemi, to wynika, że rozmaite stany wyrównane atmosfery zależą tylko od warjaeyj pewnych stałych parametrów, od których wartość liczbowa powyższej funkcji zależy.

Głównym zadaniem teorji refrakcji jest wyprowadzenie wartości refrakcji przy pewnych określonych wartościach elementów, charakteryzujących chwilowy stan atmosfery, czyli t. zw. refrakcji średniej. Zmiany tych elementów wymagają dodatkowego wyznaczenia wpływu tych zmian; uwzględnia się go przez obliczenie poprawek, które, dodane do refrakcji średniej, dają ref rakcję prawdziwą dla danego wyrównanego stanu atmofery.

48. Związek między pozorną odległością zenitalną gwiazdy a wartością kąta padania promienia, ulegającego refrakcji atmosferycznej. Zgodnie z powyższemi założeniami uważamy, że atmosfera składa się z warstw powietrza, spólśrodkowyeh z powierzchnią ziemi, o grubości nieskończenie malej, wewnątrz których gęstość ma wartość stalą. Promień światła, przechodząc do danej warstwy, załamuje się na jej powierzchni i w granicach tej warstwy przebiega po linji prostej; pozostaje on przyton w płaszczyźnie, określonej przez promień padający i kierunek prostej, normalnej do powierzchni warstwy w punkcie, w którym promień podający powierzchnię tę spotyka; oczywiście pozostaje on też w tej samej płaszczyźnie, gdy ulega załamaniu we wszystkich następnych warstwach' i gdy wreszcie dosięga oka obserwatora na powierzchni ziemi. Widzimy więc, że promień światła w atmosferze przy powyższych założeniach przebiega drogę plaska.

Kierunkiem, w którym promień światła, idący od jakiejś gwiazdy, dosięga powierzchni ziemi, jest to ten kierunek, w którym spostrzegacz widzi gwiazdę. Można więc powiedzieć, że promień światła przebiega w atmosferze drogę, której płaszczyzna określona jest przez pion miejsca obserwacji oraz przez kierunek, w którym widzialna jest gwiazda; jest to oczywiście płaszczyzna wierzchołkowa, przechodząca przez gwiazdę. Ponieważ w tej samej płaszczyźnie znajduje się promień przed załamaniem w atmosferze, więc azymut gwiazdy z powodu refrakcji nie ulega zmianie.