105

gła. Murawjew-Apostoł został postrzelony ciężkim pociskiem. Powstanie południowe zostało stłumione.

Tulińska bitwa pozostała, jako wspomnienie najlepszych zamiarów' odparcia- satrapów.

Zamiary sczezły, lecz pamięć o straceńcach Dekabrystach nie minęła, chociaż wnet powieszono. Pestela, Apostoła, Bestużewa, Ryleje-wa, Kachowskiego, chociaż sto dwadzieścia młodych sił do katorgi zesłano.

Długo potem na polach Tulińsikich odgrzebywano ślady onej bitwy z Dekabrystami.

Zaiste w tych stronach znajdziesz wszędzie kurhany i mogiły, cp przypominają krwawe boje. Jest stąd niedaleko kurhan, przezwany „Rozkopaną Mogiłą". U stóp kurhanu srogie były walki za Gonty i Żeleźniaka.

Strony Tulińskie obfitowały w tafcie kopce, częstokroć rozwalone. Z kurhanów lrrnik opiewał boje Dekabrystów i późniejsze z wrogiem zapasy.

WIERZCHOWNIA.

Nad rzeką Wierzchowianką, w ziemi Skwirskiej, na Ukrainie, leży Wierzchownia.

To owa Ukraina, co ma piękne gaje po rozdołach i jarach, co ma sady kwitnące na pochyłych zboczach.

Ma noce księżycowe śród białych chat, zacieśnionych wiśnią, i pogodne dnie letnie na stepie, śród morza zbóż.

Wtedy słyszysz brzęk kos i dzwmnienie sierpów w czas żniwny.

Na Ukrainie -masz kurhany mitycznych k ni a z i ó w - b o h at e r ó w. masz starodawne groby słowiańskie i odwieczne zagadkowe mogiły ludów rolniczych.

Masz tu tajemnice w przezwach uroczysk i pagórków, w- nazwach rzek, w imionach roślin, w podaniach przeróżnych ] obrzędach.

Wabią cię horodyszcza, mogiły, uroczyska i stepowe rozłogi.

Wabi horyzont przeogromny, aż hen o limany dnieprowe oparty, wabią jary tajemnicze i dąbrowy odwieczne, ongiś pełne zwierza przeróżnego i pola szerokie, świergotem- ptasząt rozśpiewane.

Śród onych pól stała Wierzchownia, a w pobliżu była urwista góra, zwana Karolichą, pod którą wedle miejscowego podania, miało miejsce krwawe starcie pomiędzy jakimś królem i królową, w którem ta ostatnia odniosła zwycięstwo.

106