FizykaII36401

wym), dają widma, utworzone z barw jednakowych, i w tym samym porządku po sobie następujących. Nie podlega więc ża-dnćj wątpliwości, że zwyczajne światło dzienne, tudzież światło świecy i wielu innych ciał, świecących białym płomieniem, złożone jest z barwnych części składowych, różniących się od siebie rozmaitą łamliwością. Tę osobliwszą własność ciał rozmaitego załamywania różnobarwnych promieni światła, nazwano dispersią światła, czyli rozszczepieniem na barwy. Doświadczenie uczy, że długość widma przy jednakowym kącie padania światła białego zmienia się z naturą ciała, z którego pryzma sporządzona. Te, które tworzą widma najrozciąglejsze, zowią się najwięcćj rozszczepiającemi, a rozszczepianie światła mierzy się różnicą współczynników załamania skrajnych promieni widma. Ta różnica dla flintglazu wynosi 00433, dla krowngla-su 00246; zatćm rozszczepianie flńtglasu jest dwa razy większe, niż krownglazu. Ono rośnie tćż z kątem łamiącym gra-niastosłupów z tej samćj materyi i staje się= O, jeśli ten kąt jest — O, t. j. jeśli powierzchnie padania i wychodzeuia światła są równoległe do siebie. .

Jeżeli część barwnego światła widmowego zbierze się w je-dnćm miejscu za pomocą soczewki, otrzyma się tam barwę mieszaną, która z tą lub ową barwą widma na pozór zgadzać się może, lecz mimo to różni się od nićj, gdyż pierwszą można graniastosłupem rozłożyć na części, z których się składa, dru-gićj zaś już nie. Chcąc tedy wiedzieć, czy barwa jaka w danym razie jest prostą (jednorodną), czy złożoną (różnorodną), potrzeba się na nią przez ,pryzmę popatrzyć; jeśli nastąpi jej rozdzielenie na różnorodne światło, wówczas promienie przychodzą do oka w różnych kierunkach i dają oddzielne obrazy tego samego przedmiotu. Ztąd tłumaczy się, dla czego wązki pasek białego papieru na czarnem tle, w kierunku prostopadłym do krawędzi pryzmy widziany przez nią, jest na końcach zabarwiony, a zresztą całkiem biały, tylko z miejsca swego wysunięty; biała zaś pozioma linia na czarnem tle równoodległa od jćj krawędzi łamiącej, na dół obróconej, daje tyle barwnych i tak po scbie następujących pasków kształtu łukowego, ile jest barw we widmie, i jak one tamże od czerwonej aż do fioletowej po sobie następują. Newton nazwał barwami dopełniającemi