FizykaII58301

579

razie natężenie tego działania w odległości = 1 jest proporcyo-nalne do iloczynu z drugiej potęgi kąta odchylenia pręcika i z wielkości skręcenia nitki.

Chcąc za pomocą tego przyrządu oznaczyć wielkość elektrycznego przyciągania, ustawia się poziomy pręcik w nieskrę-^c°nym stanie nitki zamiast na zero przy innym jakim punkcie Podzlałki i przeciągnąwszy w pionowym kierunku pomiędzy tę-ⁿ>i dwoma położeniami jego cieniuchną nitkę jedwabną, udziela się obu gałeczkom przeciwne elektryczności. Wskutek przy-flflgąpia. które zaraz następuje, zbliża się gałeczka ruchoma do nieruchomej i zatrzymuje dopiero na wspomnionej nitce pionowej. Potem odprowadzając pręcik od nitki przez kręcenie mikrometru i porównując kąty skręcenia drucika, utrzymującego tenże pręcik, z odległościami obu gałek ód siebie, oblicza się siły skręcenia, trzymające równowagę elektrycznemu przyciąganiu, następującym sposobem.

Niech fi oznacza kąt, o który pręcik gumilakowy za pokręceniem górnego krążka w szalkach Kulomba wychylił się z pierwotnego swego położenia równowagi, a zaś kąt, który on z tem Położeniem zamyka wtenczas, kiedy wskutek elektrycznego Przyciągania zajmie nowe położenie, przybliżywszy się do gałecz-ki nieruchomej. W przypuszczeniu, iż odległość gałeczek jest Proporcyonalna do łuku a i przyciąganie elektryczne stosuje ^Sie do tego samego prawa, co odpychanie, dla tej nowej równowagi pręcika mamy zrównanie

77 = /'(p¹ — «), czyli ~ a* (§ — o).

r    ^    '

^ rozlicznych doświadczeń okazało się, że iloczyn na prawej stronie zrównania dla różnych wartości kątów [1 i a daje zawsze '°ść stałą; zatem powyższe przypuszczenia nie mijają się z prawdą,'

a prawo elektrycznego przyciągania jest zgodne z prawem elektrycznego odpychania. Warunek równowagi między elek-trycznem przyciąganiem a elastycznością skręcenia wymaga, ^ał:»y zrównaniu p = f (j3 —«) a² stało się zadość. To zaś jest możliwem tylko przy dość znacżnej wartości kąta bo największa wartość, którą iloczyn f (o‘— «) «² dla'pewnej warto-^SCl ifąta § otrzymać może, jest ió\Vna ⁴/₂₇ fp^s. W razie przekroczenia tej wartości nastąpiłoby zetknięcie obu gałek, gdyby