FizykaII72201

716

gich igłacłi; za pomocą, magnetometrów można je bardzo dokładnie uważać. W środkowćj Europie oiegun północny igły od wejścia słońca aż do godziny pierwszćj po południu postępuje codzień od wschodu ku zachodowi, następnie cofa się ku wschodowi i koło godziny dziesiątćj wieczorem przybiera napo-wrót położenie, które miał rano. W nocy zboczenie igły bardzo małych zmian doznaje; jednakowoż odchyla się ona tćż i w tćj porze czasu cokolwiek na zachód. W Paryżu średnia amplituda dziennych zmian t. j. kąt między położeniem igły, najbardzićj na wschód i zachód wysuniętćm, od Kwietnia do Września wynosi blisko 13 do'1'5, w innych zaś miejscach 8 do 10 minut. Bywają wszakże dnie, w których ona 25 minut, a w innych dniach i pięciu minut nie przechodzi. Wielkość zmian dziennych zmniejsza się, postępując od biegunów-ku równikowi, gdzie one-s’ą bardzo małe.

Zmiany przypadkowe, czyli tak zwane wstrząśnienia igły, zawisły od pojawienia się pewnych zjawisk na ziemi, jak zorza północna, wybuchy wulkaniczne i uderzenia piorunów. Skutek zorzy północnćj daje się szczególnie czuć i to w bardzo znacznych odległościach. Zorze, daleko na północy koło bieguna wi-dzalne, wywierają swój wpływ bardzo wyraźnie na igłę zbocże-nia w Paryżu i Neapolu, sprawiając przypadkowe zboczenia do 20 minut wynoszące; w okolicach zaś przybiegunowych czasem igła z tego powodu zbacza o kilka stopni. Nieprawidłowy jej ruch już w przededniu okazania się zorzy północnćj wskazuje na ścisły związek, zachodzący między tern wspaniałem zjawiskiem świetlneni, a magnetyzmem ziemi.

c) Natężenie magnetyzmu ziemskiego powiększa się w miarę odległości od równika magnetycznego i jest prawie półtora raza większe na biegunach, niż na równiku magnetycznym. Ono zmniejsza się w miarę wzniesienia miejsca obserwacyi nad poziom morza i ulega też zmianom peryodycznym, będąc najmniej-szćm pomiędzy godziną lOtą a litą przed południem, a naj-więltszćm pomiędzy 3cią i 4tą po południu

Linie, przechodzące przez wszystkie punkta na kuli ziemskićj, w których magnetyczne natężenie jest jednakowe, nazwano liniami czyli krzywicami izodynamicznemi. Krzywice izogoniczne są to linie, przedstawiające wszędzie jednakowe zboczenie,.