historia sztukic601

89

Rzymski styl wystawny

mawiają one wielkie-zdarzenia ^ dziejów Kościoła chrześcijańskiego, z wie* ma postaciami, scenami, ozdobami. Mamy tutaj wszystko, co lud chętnie -lądał i podziwiał: bitwy, pochody i uroczystości weselne. Szereg stłoczo* tych w kilku planach postaci daje złudzenie przestrzeni. Przewodzi im bo* ter, który swą wspaniałą postawą odcina się od tłumu. Tak rozstają się t i Abraham, każdy na czele swego ludu, nader naturalistycznie ujęci swej powierzchowności i w swych gestach, ale symetrycznie przeciwsta* wieni sobie i uroczyści, jak przy wykonywaniu jakiejś doniosłej czynności z rzędowej, niczem dostojnicy państwowi na triumfalnych kolumnach i łu* • ach cezarów.

Budownictwa grobowcow-e w^rraz z ukościelnłeniom wiary i mcnumentaliza* c’ą sztuki przechodzi rówmież od prostej, podziemnej komory grobowej do owych kształtów architektonicznych. Mauzoleum, okrągła budowla o cha* akterze pomnika, mieszcząca w sobie grób jakiejś znakomitej osoby, staje -ie teraz typową formą grobowca wybitnych osobistości chrześcijańskich. Arobowiec staje się kościołem grobowcowym. Budowla centralna, zwłaszcza ''rzesklepiona kopułą, budzi w^r najwyższym stopniu swą bezkierunkowością nastrój spokoju, jaki przypisujemy umarłym. Im jest ona ciaśniejcza (a wóęc również bardziej stroma), tern bardziej może posiadać tylko jeden ośrodek, może pomieścić tylko jedną osobę, której spokój, dzięki wyłączeniu innych mogił, staje się tern pełniejszy. Wszystko to budownictwo grobowcowe wiedziało oddawna. W grobowcu św. Konstancji w Rzymie i w kościele

Ryc. 64. Rzym, Sta. Costanza. Mozaika. IV w.