historia sztukib901

Rzymski styl wystawny 83

Ryc. 57.    Rzym,Sta. Pudenziana. Mozaika w absydzie: Chrystus i apostołowie.

Koniec IV w.

sztandar wojskowy, w powietrzu zaś nadlatują z szumem cztery skrzydlate istoty (symbole Ewangelistów), trzy zwierzęta i jeden człowiek, wysłańcy niebios, którzy, jak orzeł Zeusa i Merkury, goniec bogów, zdają się gotowi porwać Syna Człowieczego jak półboga w niebo. Niebo samo od po* wiada na przemówienie apoteozą. Obraz jest dlatego tak efektowny, ponie* waż Chrystus, ośrodek Kościoła, otoczony półkolem apostołów, namalo* vany jest w pomieszczeniu, które samo jest półkoliste, tak że ta unosząca się w półkulistej przestrzeni wizja jest tylko niebiańskim odblaskiem po* siedzenia, które odbywa się w tern pomieszczeniu na dole, gdzie biskup - przełożony gminy) przewodniczy zebraniu rady pełnomocnych przed* •stawicieli gminy (prezbitrów). Pomieszczeniem tern jest absyda bazyliki' starochrześcijańskiej.

Bazylika starochrześcijańska w Rzymie zdaje się obalać naszą tezę, że sztu* ka starochrześcijańska nie jest początkiem nowej, rozwijającej się w średnio* wieczu sztuki północnej. Wydaje się przecież jakoby całe średniowieczne bu* downictwo kościelne, tumy romańskie i katedry gotyckie, wyrastało z niej i na jej podstawie rozwijało się dalej. Znajdujemy w niej bowiem napozór wszystko to, co cechuje kościół średniowieczny: wzniesioną ponad nawy bocz* r.e nawę środkową, przekrój bazylikalny, w przeciwieństwie do hali, w któ* rej nawa środkowa i nawa boczna są jednakowej wysokości, nawę poprzecz*