historia sztukiF801

46 Wstęp

'pwc

Ryc. 32. Konrad Witz: Połów Pio Genewa, Muzeum. 1444

Kultura pośredmowieczna wyzwala, poczynając od wieku XV, owe wartości życia rodzinnego, kultury wewnętrznej, człowieczeństwa i wolności z pod panowania wiążących i kształtujących praw średniowiecza i usuwa dwu* znaczności, wynikające z prób połączenia pierwiastków pogańskich z chrze* ścijańskiemi. Pozwala ona jednostce interesować się bliźnim, żyć w prze* strzeni, krótko mówiąc, pozwala na to wszystko, na co przedtem nie było miejsca w życiu społecznem. Czyni to jednak na terenie, na którym te warto* ści, w swej postaci religijnej, przepoiły całe życie i nadały mu pewien okre* ślony kierunek, uchrześcijaniły je i, tern samem, jednocześnie uczłowie* czyły. Nowe człowieczeństwo i nowe uczuwanie przyrody występują przeto teraz w o wiele bardziej stanowczej i czystej postaci, niż w późnym okresie starożytności i nie potrzebują naśladować antyku. Przedewszystkiem zaś nie potrzeba już więcej nadziei na tamten świat, charakterystycznej dla wczesnego chrześcijaństwa, żeby przedstawić sobie urzeczywistnienie tych wartości. Nowy, bardzo silny zwrot ku doczesności, uwielbienie natury