historia sztuki`301

58 Wstęp

i zmysłom. Barokowa forma i ruch, opromienione całym blaskiem i prze* pychem barw i świateł, stają się wyrazem żywiołowej radości życia uczt bachicznych lub tryskającej siłą namiętności do łowów i bitew. Ażeby stać się taką, musiała sztuka oderwać się od dostojności i postawy ducho* wej rzymskiego, kapłańskiego stylu urzędowego i powędrować tam, gdzie również naturalizm znalazł najsilniejszą, najbardziej bezpośrednią afirma* cję doczesności, na północ. Pełny barok sensualistyczny osiąga swój naj* wyższy rozkwit w Niderlandach, w sztuce flamandzkiej Rubensa (ryc. 42). Sztuka ta jest wewnętrznie bliższa barokowemu antykowi, niż jakakolwiek inna sztuka przed nią i po niej i prześciga go pod względem uciechy zmy* słowej i namiętności. Zarazem jest bardziej ludow^ra i rubaszna. Wreszcie wnosi ona do uroczystych tematów tyle czułości i człowieczeństwa, zwła* szcza gdy Rubens z epizodów^r swego własnego szczęścia miłosnego czyni sceny publiczne zalotów i hołdów, że utajony gotyk występuje silniej i w fe* stynach na cześć Wenery i ogrodach miłosnych daje preludjum rokoka.

Ryc. 41. Michał Anioł: Jutrzenka. Z grobowca Lorenzo a de Medici. Florencja,

San Lorenzo, Sagrestia nuova. 1524—33.