historia sztukic201

Rzymski styl wystawny

85

Ryc. 60. Rzym, S. Paolo fuori le mura. Kcniec IV w. Odbudowany w XIX w.

60, 61). Nad niem bowiem wznoszą się, na belkowaniu kolumn, ściany z oknami i zalewają je jasnem światłem. Płaszczyzny pod oknami i między oknami zdobią barwiste malowidła, opowieści ze Starego i Nowego "lesta* mentu, portrety apostołów, męczenników, papieży Płaski, taflo wany strop drewniany zamyka pomieszczenie od góry.

Musimy stale mieć na względzie, ze nierozczłonkowane ściany, kolumny i płaski strop nawy środkowej nie tworzą dla naszego poczucia jednego podwyższonego pomieszczenia, lecz, że dzięki silnemu belkowaniu nad kolumnami pomieszczenie kończy się jakgdyby bezpośrednio nad niemi. To znaczy, że i to pomieszczenie działa na nas, jakby było otwarte od góry, jak dziedziniec, i galerje boczne nęcą nas, jak galerje atrium, do przecha* dzania się w cieniu. Podobnie obrazy na ścianach są obliczone na to, żeby krążący po tej wielkie] sali chętnie i często zwracali się ku ścia* nom bocznym.

Należało to powiedzieć, żeby sprowadzić do rozmiarów właściwych zawsze za silnie podnoszony efekt rozciągłości podłużnej i kierunku ku widocz* nej pośrodku nawy poprzecznej absydzie. Fotografja przesadza jedno i drugie. Na rzymianina, który znał wyzwalające, powietrzne działanie takich pomieszczeń w perystylach wielkich domow prywatnych (dom Epidiusa Sabmusa w Pompei) lub w halach publicznych i bazylikach targowych, musiało działanie takiego szerokiego, otwartego pomieszczenia i darzących cieniem galeryj być jeszcze silniejsze. Kierunek podłużny