Image77

CMENTARZ

PARAFII WYZNANIA EWANGELICKO-REFORMOWANEGO.

Cmentarz Parafii wyznania Ewengelicko-Reformowanego, położony jest obok poprzedniego za rogatkami Wolskiemi, przy ulicy Młynarskiej Nr. 3,106 lit. C.

Cały cmentarz obwiedziony murem: nad bramą wchodową napis łaciński:

„Stanislao Augusto Alma afTulsit Luz. Janoiio tumulo, nunc ossa teguntur Nostrorum Legi obediens, Coetus Reformatae confessionis, anno Domini MDCCXCII (').“

Spoczywają na tym cmentarzu:

Piotr Fergusson Tepper, znakomity bankier i założyciel licznych rękodzielni w Polsce. Senior kościołów Ewangelicko-Reformowanych, umarł d. 9 Czerwca 1794 roku. O tym sławnym bankierze, taką nam podaje wiadomość Antoni Magier w swoim rękopiśmie (²).

„W czasie spokojnym panowania Króla Stanisława, gdy powiększały się majątki obywateli tak ziemskich jako i miejskich, a wartość ich dla braku gotowych pieniędzy w kraju,- przy znacznym kupnie, przedaży lub pożyczce, wystawioną być nie mogła; bankierowie poczynali otwierać swoje kantory, jako Tepper, Blank, Kabryt, Mejmer, Szulc, Rafałowicz, Prot Potocki i-Maciej Łyszkiewicz (³). Ci dawali na siebie wexle czyli karty ręczne, ku zaspokojeniu dłużnika na pewny czas, lub za pokazaniem onejże. Papiery te nabierały takowćj wiary i zaufania publicznego, iż je za gotowe pieniądze brano. Kapitaliści upatrywali w tćm dla siebie dogodność, iż summy swoje oddając bankierom, każdego czasu z procentem odbierać je mogli: równie, kto tylko posiadał jaki kapitał, składał go do bankiera na procent. Panowie przedawali dobra, i woleli oddawać pieniądze swoje baukierom, którzy im 6, 7, czasem i 8 procent opłacali, sami go nawet na terminie do domu odsyłając; niżeli miść z dzierżawcami do czynienia z którymi często o wypłatę dzierżaw, przychodziło do processu. Obywatel ze wsi, zebrany za produkta grosz; z powieści tylko dowiedziawszy się o mieszkaniu bankiera, udawał się do jego kantoru, gdzie, gdy zastał kilku piszących po rozłożonych książkach, skrzynię żelazną dobrze zamkami opatrzoną, stoły przeznaczone do liczenia pieniędzy; złożywszy dukaty na stole, a otrzymawszy wexel bankierski, szczęśliwy dó domu powracał. Złoto najwięcój krążyło u ban-

(') Po zniesieniu cmentarza obojga wyznań Ewangelickich, jaki istniał po za kościołem Ewangelicko-Reformowanym od ulicy Mylnej. Cmentarz ten w roku 1792, dla Gminy Ewangelicko-Reformowanej, (zwanej zwykle Kalwińską) założony.

(²) Estetyka Miasta Warszawy. (Zobacz życiorys Magiera w niniejszem dziele).

(³; Łyszkiewicz umarł w roku 1820, w domu Nr. 52t/j przy ulicy Podwale. Skąpił tak sobie w ostatnich latach, że nie wydawał więcej nad 20groszy dziennie, lnbo spal na złocie. Wiadomo że ukrył pieniądze, przesiedział więzienie i kilku miijonowy majątek zebrał. W chwili kiedy umarł, a było to w domu rodziców moich, wszedłem do jego mieszkania. Trup leżał przy piecu prześcieradłem okryty, twarz tylko starca chuja, blada i zżółkła, wy-