Magazyn6

9101

183

ARDENY — ARGENTYNA

utrzymują wyniesienie około 300 m. Pokrywa je las o typie polskiego regla dolnego. Zbudowane z tych samych materjalów co Wysokie A. posiadają ponadto wapień kar-boński o dużej wartości budowlanej i dlatego eksploatowany. Ludność A. trudni się pasterstwem i przemysłem drzewnym. Z li-nij komunikacyjnych na podkreślenie zasługują: szlak Luksemburg-Namur i Luksemburg-Verviers.

Om.

Argentyna.

1. Obszar, ludność, krajobraz. 2. Klimat, produkcja, bogactwa naturalne. 3. Miasta, komunikacja, obroty handlowe.

1.    Obszar, ludność, krajobraz. A. jest drugiem co do obsz. (2 797 000 km²) i co do zaludnienia (11 846000 m. w r. 1932) państwem Ameryki Płd. Wielkie przestrzenie są tu jednak ciągle bezludne, tak że średnio na 1 km² mieszka w A. zaledwie około 4 ludzi. Ogromny przyrost liczby ludności, głównie drogą immigracji, zaznaczył się w pierwszej ćwierci bieżącego stulecia. W r. 1900 liczyła A. tylko 5 106000 miesz. Roczny przyrost zaludnienia do r. 1910 wynosił 3,19%; w okresie 1910 do 1930 zmniejszył się do 1,73%; obecnie nie przekracza norm europejskich. — Ludność A. w przewadze hiszpańska. Żyje tu jednak także około 2^x/» milj. Włochów, sporo Niemców i Francuzów. Polaków do 10 000. Pierwotna ludność A., złożona z Indjan Puelcze, Araukanów i Patagończyków, stopniowo wymiera, stanowiąc dziś zaledwie 0,4% zaludnienia. — W A. przeważają ogromne równiny, wśród których, posuwając się ku południowi od zwrotnika Koziorożca, wyróżnić się dają kolejno następujące obszary: 1) Chaco, przedstawiający się jako step trawiasty lub las o charakterze parkowym; 2) środkowy pas posuszny; 3) urodzajne, pokryte trawą pampasy, przechodzące na południu w stepową wyżynę Patagonji. Na zachodzie, gdzie A. graniczy na całej przestrzeni z rzecz, chilijską, piętrzą się Andy, które w szczytach Ojos del Salado i Mercedario osiągają 6 870 i 6 780 m wysokości.

2.    Klimat, produkcja, bogactwa naturalne. A. pod względem klimatycznym cechują wielkie różnice termiczne i opadowe. Średnia temperatura roczna Buenos Aires

wynosi i6,6°C, przyczem najzimniejszego miesiąca (lipca) 10,i° C, najcieplejszego (stycznia) 23,1° C. Południowa Patagonja i Ziemia Ognista a także wyżyny andyjskie posiadają klimat surowy i bardzo zmienny. Deszczu spada w Buenos Aires w ciągu roku około 930 m/m, najwięcej w marcu, najmniej w lipcu. Równiny w głębi kraju i Patagonja otrzymują nieporównanie mniej opadów. — Naogół dzięki warunkom klimatycznym i glebie jest A. krajem rolniczo-pasterskim. Największe obszary są pod uprawą pszenicy. W latach 1927/31 przeciętny sprzęt pszenicy wynosił 67 800 000 q, co stanowiło 8,2 q z hektara, żyta r 800 000 (3,6), jęczmienia 3540000    (6,4), owsa

9 300 000    (6,4), kukurydzy 79 440 000

(20,0), kartofli 8860000 (63,3). Bardzo znaczna jest uprawa lnu na olej. Roczna produkcja nasienia lnianego dochodziła w niektórych latach (1927/31) do 20 milj. q. Nie bez znaczenia są winnice; wzmaga się także corocznie uprawa bawełny, a miejscami trzciny cukrowej. — Ogromne przestrzenie kraju, bo 5 razy tyle, ile pola uprawne, zajmują pastwiska i łąki. Lasy porastają około 740 000 km*. — Bydła rogatego w r. 1930 posiadała A. 32000000 sztuk, świń 3 800 000, owiec 44 500 000, kóz 5 650 000, koni 9 86c 000, mułów i osłów 1 040 000. — Ze skarbów mineralnych wymienić należy ropę naftową, rudy wolframowe, bor, sól kamienną, srebro, złoto. Wielkie możliwości rozwoju zapewnia A. obfitość sił wodnych, których wartość obliczaną bywa na 5000000 HP, z czego jednak do r. 1930 wyzyskiwano tylko 35 000 HP.

3. Miasta, komunikacja, obroty handlowe. Z miast Buenos Aires, stolica republiki, położona w głębi obszernego estuarjum potężnej rz. La Plata, odprowadzającej wody z olbrzymiego obszaru 3 104000 km*, w r. 1930 liczyła 2153000 mieszkańców, Rosario nad Paraną 470000, Cordoba na stepach wewnętrznych 256 000, Avellaneda, jakby przedmieście stolicy, 193 000, La Plata 170000, Santa Fe 123000, Tucum wpobliżu granic Boliwji 116 000 i Bahia Blanca 100 000. Około 25% całego zaludnienia republiki mieszka w tych 8 wielkich miastach. — A. posiada szeroko rozbudowaną sieć kolejową (33215 km), gęstą zwłaszcza w okolicach Buenos Aires, skąd wybiega linja transandyjska, wiodąca przez