Magazyn6
0101

393

BAWEŁNA

Chiny 1,9 milj. bali w 1933/34. Z. S. R. R. 1,9 milj. bali. Najlepszą b. produkuje Egipt i Peru, najgorszą — Chiny i Indje. Zużycie b. największe jest w Anglji, gdzie w 1. 1928—30 wynosiło na głowę 13,3 kg, w Stanach Zjedn. 12,4 Belgji 10,6, Czechosłowacji 7,6, Francji 6,5, ZSRR 2,2, Polsce 2,0. — Nasienie b. daje olej, mniej cenny od innych olejów roślinnych, lecz znajdujący coraz szersze zastosowanie wobec swej taniości.

Kob.

II. Przemysł bawełniany.

1. Główne centra. Przemysł bawełniany polega na przerabianiu włosków nasion b. na przędze i tkaniny. Surowiec nadchodzi do tkalń w balach (a ±    227 kg) po

sortowanych według pochodzenia i jakości. Najwyżej ceniony jest gatunek Sea Island o jedwabistym połysku. Na drugiem miejscu stoi egipskie Maco oraz gatunki brazylijskie. Strukturalnie rozpada się przemysł bawełniany na dwa działy: przędzalniczy, dostarczający nici i przędzy, oraz tkacki, który wytwarza gotowe materjały. W związku z tem wskaźnikiem rozwoju i nasilenia przemysłu bawełnianego jest ilość czynnych wrzecion i krosien. Przemysł bawełniany w dzisiejszej postaci jest daty stosunkowo młodej. Skoncentrowany przed wojną w Stanach Zjednoczonych Am. Płn. i w Anglji obsługiwał cały świat. Po wojnie, na skutek usamodzielnienia się Japonji (gdzie w 1. 1913 do 1929 liczba wrzecion wzrosła o 340%), Chin (260%), Brazylji (230%) i Indyj Brytyjskich (68%) pojemność rynków dla wytwórczości angielskiej (europejskiej) i amerykańskiej skurczyła się. Co gorsza, ujawniła się konkurencja ze strony Japonji i Indyj, którą szczególnie boleśnie odczuła Anglja. Przemysł bawełniany ogniskuje się w następujących państwach: Anglja (hrabstwo Lancashire i Glasgow .z okolicą), Niemcy zachodnie i środkowe, Francja północna. Z państw pozaeuropejskich w przemyśle bawełnianym celują przede-wszystkiem Stany Zjednoczone Am. Płn. (Massachusetts), następnie Japonja, Indje, Chiny, Brazylja i t. d.

W r. 1933 ogólna liczba czynnych wrzecion na świecie wynosiła iS7>8 milj., z czego przypada na: Wielką Brytanję 49,0, U. S. A. 30,9, Francję 10,i, Niemej 9,9,

Indje brytyjskie 9,5, Z. S. R. R. 9,2, Ja-ponję, 8,2, Włochy 5,3, Chiny 4,6, Czechosłowację 3,6, Brazylję 2,6, Belgję 2,1, Hiszpan ję 2,1, Polskę 1,8 i in. 8,9 mil jonów.

Znaczenie przemysłu bawełnianego polega na zapewnieniu rolnictwu wysokich dochodów z uprawy, zbioru i przygotowania surowica, na zatrudnieniu wielotysięcznej masy robotniczej i na pobudzaj ącem działaniu na inne gałęzie gospodarstwa (np. przemysł chemiczny, metalurgiczno-maszy-r.owy i t. p.). Poza tem posiada b. i jej przetwory ogromną doniosłość na polu mi-litarnem. Okoliczności powyższe, jako też fakt monopolizowania przez czas dłuższy handlu surowcem przez Stany Zjednoczone A. P. skłoniły Anglję do podjęcia kroków w kierunku zdobycia własnych plantacyj celem uwolnienia się od niemile widzianej hegemonji Stanów Zjednoczonych A. P. Wyrazem tej akcji jest obecnie forsowanie uprawy bawełny w Egipcie (w miejsce pszenicy) oraz w Sudanie Anglo-Egipskim.

2. Polska. Polski przemysł bawełniany koncentruje się w Łodzi z okolicą i w Białymstoku. W 1933 zatrudniał on 1 816600 wrzecion i 46,9 tys. krosien przy przepracowanej liczbie robotniko-godzin 207 500 milj. (w r. 1929 np. 316232 milj.).

Wartość polskiego importu b. i eksportu półfabrykatów i fabrykatów bawełnianych w tysiącach zł:

	Import. bawełna	Wywóz
		Razem	fabrykatów j półfabrykatów	Fabrykatów
1930	198.495	29.427	9328	20.099
193^1	124.069	16.412	4-454	n.958
1932	86.189	8.632	4.190	4542

Cały import b., która nadchodziła dawniej przez Hamburg jest ześrodkowany obecnie w Gdyni. Do głównych odbiorców naszego przemysłu bawełnianego zaliczyć należy Rumunję wraz z państwami naddu-najskiemi i zach.-europejskiemi. Dalej państwa Dalekiego i Bliskiego Wschodu łącznie z bałkańskiemi. — Drobny wywóz zwraca się do państw północnych i bałtyckich, do Anglji, Indyj Brytyjskich i Holenderskich, Ameryki Środkowej i Południowej oraz Z. S. R. R.

Orm.