Magazyn6
0501

CŁA

697

takich cel oznacza wytworzenie stanu wojny celnej, gdy zastosowanie cel maksymalnych w systemie taryfy dwukolumnowej wiąże się ze stanem beztraktatowym (a nie z wojną celną). I tak, w okresie wojny celnej polsko-niemieckiej 1925—15. III. 1934 r. Rzesza zastosowała do towarów pochodzenia polskiego specjalnie podwyższone (bojowe) da (gdy Polska w 1925 r. uciekła się do specjalnych zakazów przywozu towarów niemieckich). Charakter cel bojowych miały również ogłoszone przez Niemcy i Polskę cła „maksymalne", jeszcze przed wprowadzeniem w Polsce taryfy dwukolumnowej z właściwemi cłami maksymalnemi (czyli cłami t. zw. kolumny I-szej w taryfie z 1932 r.). Mianowicie Niemcy ogłosiły w 1932 r. „Obertarif" (górną taryfę) ze stawkami o 100—200% wyższemi od normalnych stawek autonomicznych (jedynej kolumny, bo posiadają taryfę jednokolumnową), przyczem w odnośnem rozporządzeniu ramowem powiedziano, że górna taryfa będzie odnosiła się do państw, traktujących przywóz z Niemiec gorzej, niż z innych krajów. W rozporządzeniu wykonawczem zastosowano górną taryfę do Polski i Kanady, zastępując tą taryfą cła bojowe, ogłoszone w 1925 r. Była zatem zamiana jednych ceł bojowych przez inne.

Polska jeszcze w 1928 r. ogłosiła rozporządzenie o cłach „maksymalnych", wyższych ryczałtowo o 100% od normalnych stawek autonomicznych; cła te jednak nie zostały praktycznie zastosowane do żadnego kraju. W 1932 r. różnicę 100% podwyższono do 200% i praktycznie uruchomiono ją w stosunku do Rzeszy, przyczem na mocy układu polsko-niemieckiego z marca 1932 r. obie strony zastosowały swe nowe środki bojowe (Niemcy — taryfę górną, Polska — wskazane cła „maksymalne") tylko do towarów już objętych poprzednio środkami bojowemi (przyczem Polska swego poprzedniego środka bojowego — zakazów przywozu — nie uchyliła). Jak wiemy, stan wojny celnej polsko-niemieckiej został zniesiony z dniem 15 marca 1934 r.

W zasadzie zatem stan beztraktatowy i dyskryminacja, wynikająca z niestosowania ceł konwencyjnych, nie stanowi podstawy do zastosowania ceł odwetowych i nie wchodzi w zakres pojęcia „gorszego traktowania", o którem mówią przepisy odnośnie ceł odwetowych.

Cła różniczkowe (dyferen-c y j n e) wynikają z różniczkowania wysokości ceł zależnie od kraju pochodzenia towaru, względnie również zależnie od odcinka granicy, którędy towar wchodzi. Różniczkowanie, w zależności od kraju pochodzenia, bywa uchylane przez zawarcie umowy handlowej, opartej na klauzuli największego uprzywilejowania. Jednak niektóre przypadki różniczkowania wysokości cła, zależnie od pochodzenia, mogą być w umowach wyłączone z działania klauzuli największego uprzywilejowania. Do takich, stosunkowo rzadkich, przynajmniej przed wojną 1914—1918, wypadków, należy np. brytyjski system niższych ceł, stosowanych wzajemnie przez członków Imperjum Brytyjskiego (metropolję i dominjony) oraz system niższych ceł, stosowanych wzajemnie przez członków grup regjonalnych na zasadzie klauzul regjonalnych, czyli wyjątków, zastrzeżonych w umowach handlowych z państwami, stojącemi poza grupą regjo-nalną (np. klauzula reg. bałtycka, północna i niektóre inne). Kraje uprzywilejowane korzystają wtedy z ceł preferencyjnych (np. cła preferencji brytyjskiej).

Cła różniczkowe, zależnie od odcinka granicy, są znane m. in. w polityce Rosji zarówno przed wojną 1914—18, jak powojennej (Sowiety), dalej Austro-Węgier do 1914 r. i Polski od końca 1931 r. począwszy i w szczególności w nowej taryfie celnej z 1932 r. (obowiązującej od ii października 1933 r.). Cła te stwarzają preferencję celną dla przywozu przez pewien odcinek, czy rodzaj granicy, i tak: Austro-Węgry obniżały cła na towary kolonjalne, przywożone przez porty adrjatyckie tego państwa (Triest i Fiume), Rosja obniżała i obniża cła w szczególności na towary, przywożone przez granice azjatyckie, a nadto próbowała stosować zniżone cła na przywóz przez granicę morską, bałtycką, dopóki Niemcy w umowach handlowych z lat 1894 i 1904 nie przeprowadziły obniżenia ceł lądowych do poziomu morskich, występując w obronie swego pośrednictwa i dowozu przez porty niemieckie i granicę lądową z Rosją. Polska wprowadziła zniżone cła dla przywozu morskiego towarów kolonjalnych i surowców włókienniczych, osiągając w ten sposób przestawienie się w latach 1933 i 1934 przywozu tych artykułów na porty polskiego obszaru celnego, przyczem wa-