Magazyn6
7201

864

DEWIZY — DIAMAND HERMAN

na, zmniejszona o te koszty, stanowi granicę dolną, której nie może przekroczyć kurs dewizy złotej. Granica ta, również zmienna w zależności od różnych warunków, nazywa się punktem przywozu złota. W praktyce kursy mogą nieco przekroczyć punkty złote, gdyż przesyłka złota jest bardziej kłopotliwą, niż przekaz dewiz; przed voiną światową maksymalne odchylenia pomiędzy dolnym a górnym punktem złota wynosiły około i%, w tych granicach zawierać się mogły wahania kursów dewiz.

Wyrównywanie zobowiązań dokonyw, ne jest w stosunkach międzynarodowych drogą trasowania, jeżeli wierzyciel wystawia na swego dłużn.ka weksel lub czek (w walucie dłużnika), albo też drogą remitowania jeżeli dłużnik przekazuje w ierzycielcwi sumę jego należności (zazwyczaj w walucie wierzyciela). Te dwa sposoby, obojętne w normalnych warunkach gospodarczych, mogą w trudniejszej sytuacji walutowej skłonić państwo do wydania zarządzeń, nakazujących stosowanie wyłącznie trasowania, lub wyłącznie remitowania. Niekiedy państwo żąda, aby wierzyciele zagranicy domagali się zapłaty w dewizach (lip. Niemcy i Polska za eksport), niekiedy zaś, chcąc wywołać popyt na swą walutę na rynkach zagranicznych, państwo żąda od eksporterów, aby umowy ze swymi dostawcami zagranicznymi zawierali wyłącznie w walucie krajowej (np. Finlandja, Czechosłowacja).

Polityka dewizowa jest jednem z najważniejszych zadań banków emisyjnych; inne banki, aczkolwiek współdziałają z instytucjami emisyjnemi, mają tu rolę raczej bierną. Do roku 1931 banki emisyjne dążyły do utrzymywania znacznych zapasów dewiz, które stanowiły wraz z zapasami kruszcowemi pokrycie banknotów. Z chwilą, gdy coraz więcej walut ulegało deprecjacji, banki emisyjne ograniczyły swe zapasy dewiz do sum niezbędnych na bezpośrednie potrzeby. Lata powojenne i kryzysowe spowodowały konieczność zmiany metod i zasad polityki dewizowej; w większości krajów wydane zostały zarządzenia, hamujące wolny obrót złotem i dewizami, zawieszające wymienialność banknotów' na złoto, i t. d. Ograniczenia te szły w jednych krajach bardzo daleko (np. centrala dewiz w Austrji, w Polsce w roku 1919, tylko instytucja emisyjna mogła posiadać zapasy dewiz i dokonywać .niemi obrotów', ustalać kursy, i t. d.). w innych ograniczenia miały charakter łagodniejszy (Komisja Dewizowa w Polsce w^r roku 1920, reglamentacja z roku 1923, Komisja Dewizowa z roku 1936). Co do poglądów na uzasadnienie, celowość 1 skuteczność ograniczeń dewizowych istnieje wielka rozbieżność. Dwie wielkie konferencje międzynarodowe, mające na celu uzdrowienie stosunków' gospodarczych w Europie powojennej: konferencja brukselska z roku 1920, a zwłaszcza genueńska z r. 1922, wypowiedziały się przeciwko reglamentacji dewizowej.

Literatura: Amaimt A.: La monnaie, te cridit et le change. Paris 1922. — Dścatnps J.: Les changes titangcra. Par.j 1922. — Ob-1: Das Bankgeschdft. SfwHflart 1930. — Hairtrey R. G.: Currency and Credit. London 1934,    - Kar

piński Z.s Zarys polityki bankowej. Warszawa 1924. — L&ry R. G.: Les banqves d'emission et trisors publice. Paris 1912. — Bagehot: Lombardstreei. London 1931. - BIankart: Die Derisrnpolitik wtihrend des Weltkrieges. Ziirich 1921 — Samary: Bankpolitik. Tuebingen 1930. — Ctmreelle-SćneuU; Traitć th£otique et pratiqur des općrations de banęue. Par>J 1909. Prion M.: DiePrazis der Dewsenbewirtschaftung und ihre Ergebnisse. _t.Betriebswirl8chaft^A\ Nr. 6. Berlin 1932.

Leon Szper.

Diamand Herman.

D., polityk polski, ur. we Lwowie 30 marca 1860 r. Uczęszczał na wydział prawny we Lwowie, ukończył go w Wiedniu ze stopniem doktora. Razem z Daszyńskim był założycielem P. P. S. D. Galicji i Śląska. Z ramienia tej partjk został radnym miasta Lwowa, a w 1907 r. wszedł po raz pierw szy do parlamentu austrjackiego jako poseł ze Lwowa. Mandat ten piastuje do ukończenia wojny śwdatowej. Uchodzi za pierwszorzędnego parlamentarzystę znawcę spraw budżetowych. Od 1914 do 1921 r. jest przedstawicielem polskiego ruchu socjalistycznego w Międzynarodowym Biurze Socjalistycznem. Broni stale i konsekwentnie stanowiska niepodległościowego. Zajmuje się żywo ruchem socjalistycznym w Królestwie. W lutym 1906 r. przewodniczy na VIII Lwowskim Zjeździe P. P. S. w momencie największego napięcia rev.olu-cji, w okresie przedrozłamowym tej partji. W 1909 r. zostaje powołany na przewodniczącego sądu obywatelskiego w sprawie Stanisława Brzozowskiego. Przed w'ojną światową popiera swym autorytetem wysiłki stworzenia kadr armji polskiej i wchodzi do Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych. W Polsce niepodległej wchodzi w 1919 r. do Sejmu Ustawodawczego i zostaje wybrany