Magazyn6
5401

946

DUCHOWIEŃSTWO

Kandydaci do stanu duchownego otrzymują wykształcenie na wydziale teologji ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego, oraz na uniwersytetach zagranicznych, w szczególności o ile chodzi o duchowieństwo w b. dzielnicy pruskiej.

Akt ordynacji osób duchownych nie ma charakteru sakramentu, jak w Kościele katolickim, lecz jest tylko stwierdzeniem, że kandydat do stanu duchownego posiada kwalifikację do pełnienia obowiązków pastora, administrowania sakramentów i do nauczania w kościele. Powołanie na stanowisko odbywa się nie przez nominację, lecz w drodze wyboru przez świeckich członków gminy parafjalnej; duchowny-pa-stor wchodzi w skład świeckiego zarządu gminy, a ze stanu duchownego może dowolnie wystąpić.

Ostatnio dekret Prezydenta z 25. XI. 1936 r. o stosunku Państwa do Kościoła ewangelicko-augsburskiego (Dz. U. R. P. Nr. 88, poz. 613) uchylił ustawodawstwo rosyjskie odnośnie do tego Kościoła i wprowadził stanowisko wybieranego dożywotnio przez kolegjum wyborcze, zatwierdzonego przez Prezydenta R. P. biskupa, jako duchownego zwierzchnika Kościoła, a zarazem prezesa Synodu i Konsystorza. Duchownym zwierzchnikiem diecezji jest se-njor, a parafji proboszcz, któremu Konsy-storz przydziela księży diakonów, adjunk-tów i wikarjuszów.

Ze względów natury politycznej władze państwowe mają zastrzeżony wpływ na powołanie na stanowiska osób duchownych, które składają przysięgę wierności Rzplitej.

Przepisy dekretu o uposażeniu duchowieństwa ze Skarbu Państwa, o usuwaniu duchownych na żądanie władz państwowych, o odprawianiu modłów za Rzplitą i nabożeństw w dniu świąt państwowych zawierają analogiczne postanowienia, jak w innych nowoczesnych ustawach wyznaniowych. (Np. ustawa z 21. IV. 1936 o Kościele muzułmańskim).

6. Duchowieństwo żydowskie. Rozporządzenie Prezydenta Rzplitej z dn. 14. X. 1927 r. Dz. U. R. P. Nr. 52, poz. 500 o uporządkowaniu stanu prawnego w organizacji gmin wyznaniowych żydowskich unormowało również stosunki wśród duchowieństwa żydowskiego. Duchowni ci — rabini i podrabini — nie są kapłanami, ani nie tworzą hierarchji, która upadła po zburzeniu świątyni jerozolimskiej w r. 70 po

Chr., a między sobą różnią się tylko stop niem wziętości i poważania wśród współwyznawców (ortodoksyjni rabini w Bełzie i Górze Kalwarji). Są oni wybierani dożywotnio przez członków gmin wyznaniowych żydowskich z pośród kandydatów ze szkól rabinackich i zatwierdzani przez władze państwowe. Do zajęcia stanowiska wymagana jest znajomość języka polskiego w słowie i piśmie, oraz obywatelstwo polskie; nie wolno im prowadzić interesów handlowych, ani brać w nich udziału; płatni sa z budżetu gminy wyznaniowej. Do obowiązków rabinów gminnych należy nadzór nad urządzeniami religijnemi i nad rzeza-kami rytualnymi, oraz udzielanie im upoważnienia do wykonywania ich funkcyj, kazania w soboty i święta w synagodze, udzielanie ślubów i rozwodów. Władza państwowa może usunąć rabina ze stanowiska, gdy ten stanie się niezdolnym do pełnienia swych obowiązków, albo popełni czyn sprzeciwiający się godności jego, lub obowiązkom stanu.

W miastach mających większe skupienia postępowych żydów, jak Warszawa, Lwów, Kraków, gminy wyznaniowe mają również liberalnych rabinów gminnych, którzy nie stosują zbyt ściśle tradycyjnych przepisów religijnych. Ilość gminnych rabinów i pod-rabinów w Polsce wynosi około 1 500 osób. Kandydaci kształcą się w seminarjum ra-binicznem „Tachkemoni", oraz na wyższym studjum wiedzy religijnej żydowskiej w instytucie judaistycznym w Warszawie.

7. Duchowieństwo muzułmańskie. Wedle ustawy z 21. IV. 1936 r. o stosunku Państwa do muzułmańskiego związku religijnego (Dz. U. R. P. Nr. 30/240) naczelny duchowny tego związku Mufti muzułmański w Wilnie sprawuje nadzór nad wykonywaniem obowiązków przez duchowieństwo i pieczę nad potrzebami religijnemi Muzułmanów w Polsce. Muftiego wybiera dożywotnio wszechpolski Kongres elekcyjny muzułmański, a zatwierdza Prezydent R. P. na wniosek Ministra W. R. i O. P., w którego ręce elekt składa przysięgę wierności wedle przepisanej roty.

Najwyższe Kolegjum Muzułmańskie z 2 duchownych i 2 świeckich członków pod przewodnictwem Muftiego jest jego organem pomocniczym, wybieranym przez wszechpolski Kongres Muzułmański i zatwierdzanym przez Ministra W. R. i O. P. Na czele muzułmańskiej gminy wyznanio-