Magazyn6
9301

985

DYSKONTO — DYSPASZA

dyskonta prywatnego. W Paryżu, naodwrót, stopa Banku Francuskiego wpływa na rynek dyskonta prywatnego, choć niezawsze w jednakowym stopniu, natomiast ma ona mniejsze niż w Londynie znaczenie, jeśli chodzi

0    całokształt rynku. Banque de Franęe nie jest bankiem banków; dyskontuje on liczne

1    znaczne portfele bezpośrednio firmom przemysłowo-handlowym. To bezpośrednie d. stanowi około 35% całego portfelu Banku Francuskiego. Największa rola na rynku dyskontowym francuskim przypada wielkim bankom depozytowym; portfel tych banków jest p^rzeszło trzykrotnie większy, niż portfel instytucji emisyjnej (u nas portfel dyskontowy banków prywatnych stanowi zaledwie około połowy portfelu Banku Polskiego). Około ⁵/» portfelu Banku Francuskiego przypada na redyskonto, jednakże nie wynika stąd, że banki francuskie chętnie korzystają z redyskonta w instytucji emisyjnej. Składają one do redyskonta tylko weksle z terminami, nieznacznie przekra-czającemi minimalnie dopuszczony termin ośmiodniowy, by zaoszczędzić kosztów inkasa weksli zamiejscowych. W 1928 r. założona została przez wielkie banki francuskie „Compagnie Parisienne de Reescom-pte“, mająca na celu dalsze uniezależnienie się od Banku Francuskiego, a przedewszyst-kiem zachowanie dla banków zysków, wynikających z redyskonta. Lata kryzysowe, niedość sprężysta i fachowa ogranizacja i mało liberalna polityka, powstrzymały rozwój tej instytucji podobnie jak i założonego w 1929 r. „Banąue Franęaise d’Accepta-tion“.

W Stanach Zjednoczonych osobliwością rynku dyskontowego, a ściślej redyskontowego, jest uzależnienie przyjęcia weksli od t. zw. „eligibility"; weksle, mające cechy „eligible" (,,wybieralne“), muszą pochodzić z tranzakcyj towarowych, przyczem termin płatności nie może przekraczać 90 dni. Wyjątek stanowią weksle rolnicze, gdzie dopuszczalny jest termin do dziewięciu miesięcy. Specjalne przepisy dotyczą akceptów bankowych, o ile mają być dyskontowane przez Federalne Banki Rezerwowe; bank akceptujący musi zaopatrzyć weksel w oddzielny certyfikat, z którego wynika jego „eligibili-ty“. Banki federalne mogą sprawdzać wiarogodność danych, zawartych w certyfikatach (przepisy z 1928 r.).

Całokształt zasad, któremi kierują się banki przy d. weksli, nazywa się polityką dyskontową. Wyrażenie to stosowane jest częściej do banków emisyjnych. Podsta-wowemi zasadami polityki dyskontowej większości banków emisyjnych są: wyłączanie z d. weksli o pochodzeniu niegospodar-czem, regulowanie stopy dyskontowej, w niektórych krajach bezpośrednie wpływanie na rynek papierów procentowych, kontyngentowanie kredytów i t. d. Niektórzy teoretycy, a obecnie i większość praktyków, w bankowości emisyjnej uważa za jedną z zasad polityki dyskontowej ograniczanie kredytów i skracanie terminów. W krajach zasobniejszych w kapitały, które mają lepiej zorganizowane rynki pieniężne i bardziej wyszkolone siły fachowe, instytucje emisyjne nie są największem, ani najtań-szem źródłem kredytu. Naodwrót w krajach, niedostatecznie zasobnych w kapitały i niemających odpowiednio przygotowanego i zorganizowanego aparatu bankowego, urzędowa stopa dyskontowa nie jest dostatecznym wskaźnikiem kosztów kredytu. Stąd pochodzi silne w tych krajach dążenie do jak najintensywniejszego wyzyskiwania kredytów dyskontowych w bankach emisyjnych, dążenie, któremu banki te przeciwdziałają zazwyczaj przez kontyngentowanie kredytów.

Literatura : Kock K.s A otudy of interest ratę*. London 1929. — Leaf Walter: Banking. London 1931. — Mały Bocznik Statystyczny. Warszawa 1936. — Palyi M. w. Quittner P.s Hand-wCrterbuch des Bankw&sens. Berlin 1933. — Skinner: The Bankers Almanach and Year Book. London 1934—35. — So~ mary Felix: Bankpolitik. Tubingen 1931. — W ar burg: American and European Banking Methods. New York 1908.

Leon Szper.

Dyspasza.

Dyspasza (ang. dispatch, adjustment, franc. reglement d’avarie, niem. Dispache) oznacza sporządzony przez dyspaszera plan, w którym ustala się szkodę, wynikłą z awarji wspólnej, i rozkłada się ją na zainteresowane czynniki, a mianowicie statek, fracht i ładunek. Czynniki te biorą bowiem udział w pokryciu awarji wspólnej proporcjonalnie do swej wartości.

Strony zainteresowane powinny przedłożyć dyspaszerowi cały materjał, potrzebny do ustalenia szkody awaryjnej i rozłożenia jej na wspomniane czynniki Jeżeli strona zainteresowana nie jest z planu zadowolona, może, o ile dyspasz ma miejsce na obszarze Państwa Polskiego, odnieść się do sądu grodzkiego, właściwego dla miejsca