Magazyn6c601

632

HOLANDJA

8,6 koni. Hoduje się nadto wiele kóz i bardzo dużo drobiu. Hodowla bydła skupia się głównie wokół zatoki Zuiderskiej oraz w Brabancji, sięgając stąd szerokim pasem ku północo-wschodowi i południo-zachodowi kraju. Koszty produkcji są wysokie, ale wysokie są również i dochody. Nie licząc amortyzacji, koszty produkcji w 1930/31 r. wynosiły w mniejszych gospodarstwach 929 zł, dochód zaś netto wynosił 417 zł z ha (w Szwajcarji 1 740 i 420, w Danji 1 420 i 25, w Niemczech 868 i 45, w Polsce 352 i 27 zł z ha, przyczem koszty pracy ręcznej wynosiły w państwach wymienionych 410, 910, 559, 419 i 191 zł z ha).

Przemysł miał dawniej w H. wielkie znaczenie (włókiennictwo), lecz cd paru wieków ustępuje rolnictwu i handlowi. Jest 011 zróżniczkowany i niedawny w wielu gałęziach. Należy tutaj górnictwo węgla, którego złoża przechodzą z pobliskiej West-falji (przed wojną 2 miljony tonn, ostatnio 13 milj. tonn). Eksploatuje się powszechnie torf na opal ściółkę i izolację. Znaleziono także sól, również na granicy Niemiec. Bardzo dawny jest przemysł tekstylny — płóciennictwo (Tillburg i Utrecht), wełnic-two i bawełnictwo (od końca XVIII w. w ubogiej prowincji Overijssel); kwitną również nadal jedwabnictwo i jutownictwo. Ilość wrzecion w bawełnictwie wynosiła 1 236 tys., produkcja włókna lnianego wynosiła 13,9 tys. tonn, sztucznego jedwabiu 10 tys. tonn. Wysoko postawione jest po-wrożnictwo. Już przed wojną dobrze rozbudowane stocznie nadal się rozwijają, przyczyniając się głównie do rozwoju ciężkiego przemysłu metalowego (Velsen — zakłady państwowe i Ijmuiden). Hutnictwo cynku utrzymuje się na poziomie przedwojennym (ok. 20000 t). Rozwinięte jest również hutnictwo cyny (14000 t), po Anglji największe w Europie. Bardzo wielki jest przemysł żarówkowy i elektrotech., rozwija się dobrze papiernictwo i przemysł chem. (kwasy, barwniki, mydła i nawozy). Bardzo dawną jest ceramika szlachetna (Delft), powszechne cegielnictwo i zwłaszcza wyrób sztucznych kamieni. Z wszystkich gałęzi najważniejszy jest przemysł spożywczy: przetworów ziemniacz., gorzelnictwo, cukrownictwo, mleczarstwo oraz przemysł mięsny i tytoniarski. Najszerzej jest znana H. z szlifierstwa drogich kamieni, zlokalizowanego w Amsterdamie. Charakterystyczną cechą przemysłu holenderskiego jest to, że: 1) mimo odwiecznego liberalizmu gospodarczego państwo występuje jako przedsiębiorca pionier, 2) przemysł stara się za wszelką cenę utrzymać zatrudnienie pracowników.

Handel skupia się w Amsterdamie, stolicy H. (780000 mieszk.), położonym nad zatoką Zuiderską, i w Rotterdamie (590 000), położonym zdała od morza nad Lekiem, głównem ramieniem Renu. Amsterdam jest rynkiem krajowym (80 obrotów odnosi się do wewnętrznego rynku) dla wywozu jak i przywozu (z za morza), natomiast Rotterdam (po Antwerpii i Hamburgu 3-ci port kontynentu) jest najpierw portem przeładowczym między Renem a morzem, względnie kanałami, następnie światowym rynkiem dla węgla, zboża, drzewa, nafty, rud, bawełny i kawy. Hoek van Holland, leżący również na otwartem wybrzeżu, służy dla ruchu pasażerskiego i towarowego z Anglją. Vlissin-gen, położony w ujściu Szeldy, służy podobnie potrzebom Antwerpji. Inne wielkie miasta Holanaji są: Haga (ściślej ^!s Gravenhage — 470 000), rezydencja królewska i sfer zamożnych oraz niektórych wyższych urzędów, siedziba Międzyn. Trybunału Sprawiedliwości, Utrecht (160000), Haarlem i Groningen (nieco ponad 100 000 mieszk.). Mniejsze są 2 najstarsze, ongiś znakomite miasta nadreńskie, Leyda i Dord-recht.

W r. 1928 handel z H. osiągnął w przywozie 9600, a w wywozie 7 100 milj. zł, w r. 1934 — 3 700 i 2 600. Procentowo przypadało na zwierzęta żywe 0,2% w przywozie, a 0,4 w wywozie, na artyk. spoż. 14,8 i 23,6, na techn. surowce i półfabrykaty 32,8 i 16, a na fabrykaty 40,9 i 30, zaś na złoto i srebro 11,3 i 30%. Wywozi się głównie bawełnę surową i pół-sur., masło, ser, cukier, tytoń, herbatę, oleje, żarówki, drób, jaja, wieprzowinę, margarynę, jarzyny, kwiaty i ich cebulki czy nasiona, ponadto ziemniaki. Z obrotów ogólnych przypada 25%: na Niemcy, 17% na W. Brytanję i 6% na własne kolon je, niewiele mniej na Francję i St. Zjednoczone. Udział Polski w wywozie H. wynosi 1,3% — w przywozie 1,2%. W r. 1936 Polska wywiozła do H. towarów za 46 milj. zł — przywiozła zaś za 37 milj. zł. Główne pozycje w wywozie Polski do H. zajmują: drewno i wyroby (14,3 milj. zł), jęczmień (5,2 milj. zł), przędza (3,2 milj. zł), skóry surowe (2,9 milj. zł), węgiel (2,7 milj. zł),