Magazyn6r101

717

INTERWENCYJNE FUNDUSZE WALUTOWE

dusze pierwszej kategorji istniały przeważnie w latach 1914—1931; po tym roku coraz częściej ustanawia się fundusze drugiego albo też trzeciego rodzaju.

Środki, potrzebne na interwencję walutową, zbierane są w różnorodny sposób: a) Wewnętrzna pożyczka krótko-, średnio-lub długoterminowa, zaciągnięta w pieniądzu krajowym. Ten sposób zdobywania potrzebnych środków na interwencję walutową stosuje się przy przeciwdziałaniu aprecjacji waluty krajowej, b) W wypadku deprecjacji waluty można prowadzić interwencję jedynie przy pomocy rzucenia na rynek walut obcych czy też złota, kupując pieniądz krajowy. Potrzebne złoto lub dewizy zdobywa się przez przejęcie części ogólnych rezerw instytucji emisyjnej drogą zaciągnięcia pożyczki zagranicznej pod zastaw złota instytucji emi-syjnej lub innych walorów, względnie bez zabezpieczenia, wreszcie drogą sprzedaży pożyczek zagranicznych, skupowanych dobrowolnie lub przymusowo od własnych obywateli.

2. Historja interwencyjnych funduszów walutowych. Interwencja walutowa ma za sobą dosyć bogatą przeszłość. Poza sporadyczne-mi wypadkami w XIX w. rozpada się ona na dwa okresy: I. lata 1914—1931, H- P° roku 1931. W pierwszym okresie poszczególne państwa niejednokrotnie interwenjo-wały, starając się zapobiec nadmiernemu spadkowi kursu waluty krajowej, względnie utrzymać kurs waluty na wysokości parytetowej. Interwencja ta często odbywała się na drodze współpracy między poszczególne-mi rządami lub instytucjami emisyjnemi; miało to miejsce zwłaszcza w okresie wojny oraz w okresie rekonstrukcji monetarnej i przeprowadzania reform walutowych. Interwencja, podejmowana w celu zahamowania spadku kursu waluty krajowej, w większości wypadków nie dała zadawalających trwałych rezultatów, wywoływała ona najwyżej przejściowe podniesienie kursu pieniądza krajowego. Ponieważ do ogólnej gospodarczej oraz monetarnej polityki nie wprowadzano istotnych zmian, któreby w rezultacie spowodowały zmianę tendencyj w dziedzinie ruchu cen, kurs waluty po przejściowej zwyżce spadał ponownie, częstokroć do poziomu niższego od poprzedniego. Interwencja powodowała często duże straty w postaci różnych kosztów z nią związanych (koszt oprocentowania pożyczki, jej amortyzacja) oraz bezcelowe zmarnowanie funduszów dewizowo-kruszcowych.

Po roku 1931 zaznacza się tendencja do ustanawiania specjalnych stałych funduszów interwencyjnych jako trwałej instytucji. System ten znajduje swe uzasadnienie w istnieniu systemów walutowych, w których jednostka pieniężna nie jest związana z żadnem objektywnem zjawiskiem (np. ilością kruszcu).

Najwcześniej stały fundusz interwencyjny wprowadziła Anglja (Exchange Eąuali-sation Fund). 19 kwietnia 1932 roku utworzono taki fundusz w wysokości 175 miljo-nów funtów. Środki potrzebne zebrano w sposób następujący: a) emitowano bony skarbowe do wysokości 150 mil jonów funtów, b) 25 mil jonów funtów przelano z konta skarbowego Dollar Exchange Fund, pozostałości funduszu interwencyjnego z r. 1931. Fundusz, przeciwdziałając aprecjacji funta szterlinga, skupował dewizy frankowe i dolarowe, równocześnie faktycznie stabilizując kurs funta szterlinga. W miarę zwiększania się rezerw dewizowo-złotych fundusz odstępował Bankowi Angielskiemu złoto, pochodzące z wymiany dewiz. Ponieważ jednak Bank kupował złoto od funduszu po cenie parytetowej 84 sh 11¹/* d za uncję, a rynkowa cena nabycia złota była o wiele wyższa, różnicę ceny pokrywał fundusz. Przekazywanie złota Bankowi Angielskiemu dawało funduszowi środki na prowadzenie dalszej akcji interwencyjnej. Do kwietnia 1933 roku fundusz przekazał Bankowi 70 miljonów funtów, w ten sposób wyczerpując wskutek poniesionych strat swe wolne środki w pieniądzu krajowym. Ponieważ w dalszym ciągu istniał dopływ kapitałów zagranicznych na skutek działania różnych czynników na światowym rynku kapitałowym i pieniężnym (wielką rolę odegrało załamanie się bankowości amerykańskiej), fundusz otrzymał prawo zwiększenia rozporządzalnych środków w pieniądzu krajowym o dalsze 200 miljonów do maksymalnej sumy 375 miljonów funtów.

Sporadycznie, gdy objawiała się tendencja do deprecjacji funta angielskiego, fundusz tracił część nagromadzonych środków dewi-zowo-złotych. I tak np. wskutek prawnej stabilizacji dolara na początku roku 1934 nastąpił odpływ kapitałów do Stanów Zjednoczonych. W celu zatrzymania spadku