Magazyn6r001

716 INTERWENCJONIZM — INTERWENCYJNE FUNDUSZE WALUTOWE

utrudnia osiągnięcie zamierzonego celu, ale wywołuje ponadto rozmaite uboczne niepożądane skutki, zarówno w dziedzinie ściśle gospodarczej, jak moralnej, społecznej i t. p. Reglamentacja uprzywiljowuje nie najdzielniejszych w zakresie twórczości gospodarczej, ale najzręczniej umiejących omijać przepisy.

Zakazy lub nakazy nie odnoszące się do całości produkcji i wymiany pewnych produktów, ale tylko do pewnego momentu, np. jakości lub ceny (a przez to wpływające na rentowność), omijane są legalnie szczególnie łatwo. Tak np. normowanie jakości wyrówna sobie producent zwyżką ceny, normowanie ceny — pogorszeniem jakości lub zmniejszeniem ilości, normowanie płac •— zwolnieniem części zatrudnionych poprzednio robotników i t. p.

Najbardziej skuteczne jest oddziaływanie bezpośrednie na rentowność produkcji lub wymiany. Skuteczność jednak ogranicza się tu tylko do przesunięć.

Można niewątpliwie zmienić tym sposobem stosunek ilościowy dwóch gałęzi produkcji. Można np. dotychczasowy stosunek produkcji rolniczej do przemysłowej, wyrażający się cyframi 60:40, zmienić na stosunek 1 : 1 (t. zw. uprzemysłowienie kraju). Skoro jednak zarazem zmniejszy się ogólna wielkość produkcji, pozostaje nierozstrzygnięte, czy w następstwie przesunięcia, wielkość absolutna gałęzi uprzywilejowanej okaże się większa, czy mniejsza od występującej poprzednio. Posługując się przytoczonym ilościowym przykładem, nie wiadomo, czy osiągnięty dzięki interwencji stosunek 1 : 1 wyrazi się cyframi 45 : 45 czy np. 35 :35. W każdym razie wydaje się niewątpliwe, że nie osiągnie on wysokości 50 : 50.

6. Skutki dalsze Interwencjonizmu. Skoro i. nie może podnieść bogactwa wogóle, a nawet musi je obniżyć, to wynika stąd, że skuteczność jego działań uwarunkowana jest fragmentarycznością celu. Nie można np. przez generalną protekcję celną podnieść wszystkich gałęzi produkcji. Taka protekcja sama siebie podcina i jej skutkiem nie jest rozszerzenie produkcji wogóle, ale tylko zmniejszenie handlu zagranicznego, a to zarówno importu jak i eksportu. Podobnie jest z premjami eksportowemi, które nie podnoszą również całości produkcji, a przesuwają tylko warunki na korzyść gałęzi eksportujących kosztem gałęzi produkujących na rynek krajowy. Należy mieć zawsze na uwadze owe dalsze skutki interwencji, by sprecyzować cd oraz koszt, jakim ten cel jest osiągany.

Normowanie cen, stopy procentowej, płac ma również obok bezpośrednich skutków także skutki dalsze, które się sprzeciwiają najczęściej postawionemu celowi. To samo odnosi się do podatków' wprowadzonych dla celów specjalnych. Poprzez reakcję, zwaną przerzuceniem podatków, wywołują one cały szereg dalszych skutków obok bezpośrednio zamierzonego. Dla prawidłowej oceny skuteczności interwencji t. j. jej podatności dc osiągnięcia jakiegokolwiek celu, trzeba zdać sobie sprawę z całego szeregu reakcyj życia gospodarczego na zakłócenie równowagi. Dopiero rozpatrzenie wszystkich zmian, które zajdą aż do powrotu życia gospodarczego do nowej równowagi, pozwala ocenić, czy użyte środki interwencji zbliżyły nas do postawionego celu, czy, jak to łatwo się zdarza, zaburzenie życia gospodarczego wyzwoliło siły, które oddalą układ gospodarczy od zamierzeń interwencjonisty.

Cele interwencji są tern trudniej osiągalne, im więcej ich postawiono. Jedne uniemożliwiają bowiem osiągnięcie drugich. Skutkiem ogólnym rozpowszechnionej i wielokierunkowej interwencji staje się tylko usztywnienie całości życia gospodarczego i utrudnienie jego reakcyj na zmiany warunków. Zdolność zaś do tych reakcyj t. j. elastyczność życia gospodarczego jest podstawowym wymogiem jego normalnego funkcjonowania i rozwoju.

Adom Heydel.

Interwencyjne fundusze walutowe.

1. Delinicja i istota interwencyjnych funduszów walutowych. 2. Historja interwencyjnych funduszów walutowych. 3. Kwest je techniczne interwencji, 4. Ekonomiczna strona interwencji. 5. Przyszłość funduszów interwencyjnych.

1. Definicja i istota interwencyjnych funduszów walutowych. Przez interwencyjne fundusze walutowe (zwane również funduszami wyrównawczemi lub stabilizacyjnemi) należy rozumieć rezerwy pieniądza krajowego, złota, względnie dewiz, przeznaczone na oddziaływanie na kurs waluty krajowej.

Fundusze interwencyjne mogą być ustanowione dla przeprowadzenia specjalnej, określonej akcji, albo na czas zgóry określony, wreszcie na czas nieoznaczony. Fun-