Magazyn60601

2

KAKAO — KAKOWSKI ALEKSANDER

Użycie k. znane już było Indjanom, którzy z prażonych i tłuczonych ziaren sporządzali napój, zwany przez nich czokolatl („spieniona woda“). Do Europy k. przenieśli Hiszpanie w XVI wieku, a w ciągu wieku XVII i XVIII produkt ten wszedł w powszechne użycie. Pierwsza fabryka czekolady powstała we Francji w r. 1776.

Do uprawy k. na wielką skalę przystąpiono w XIX wieku, w którym to czasie zaczęto zakładać plantacje tej rośliny nietylko w Ameryce, ale i na innych kontynentach, a to: w Azji (na Cejlonie i na Jawie) oraz w Górnej Gwinei afrykańskiej, która obecnie przoduje w produkcji tego artykułu Uprawa k. w Afryce nie ma charakteru plantacyjnego, jak w Ameryce czy Azji, prowadzą ją tam murzyni w swych drobnych gospodarstwach. K. afrykańskie znane pod nazwą accra od portu Akra, przez który skierowuje się wywóz ustępuje wszakże znacznie jakością k. wyprodukowanemu w Ameryce i w Azji. Najwyżej cenione jest k. pochodzące z Ekwadoru i Wenezueli, a także z wyspy Trynidad; dobrych gatunków, aczkolwiek w małych ilościach, dostarczają również Cejlon i Jawa.

Światowa produkcja k., wykazująca stałą tendencję wzrostu w r. 1935 oceniana była na 690 000 tonn. Z sumy tej najwięcej przypada na Złote Wybrzeże w Afryce (263 000 tonn) i Brazylję (100 000 tonn). Pozatem znaczniejsze ilości produkują prawie wszystkie kraje i wyspy środkowo-amerykańskie zwłaszcza Dominika (28 000 tonn) oraz wyspy Trynidad i Tobago (20000 tonn), Ekwador (20000 tonn) i Wenezuela (14000 tonn), jak niemniej 1 pozostałe kraje Gwinei afrykańskiej i w pobliżu leżące wyspy, zwłaszcza Wybrzeże Kości Słoniowej (42 000 tonn) i wyspa Fernando Po (14000 tonn).

Głównemi rynkami zbytu k. są: Stany Zjednoczone Ameryki (287 000 tonn w r. •936), Wielka Brytanja (104000 tonn), Holandja (100 000 tonn), Niemcy (79000 tonn) i Francja (49000 tonn). W spożyciu na głowę jednak Stany Zjednoczone zdecydowanie ustępują państwom prowadzącym handel wyrobami kakaowemi, a mianowicie Holandji (7,5 kg) i Szwajcarji (5,5 kg). Średnie spożycie na głowę w Stanach Zjednoczonych wynosi 1,6 kg, w Wielkiej Brytanji 1,4 kg, w Niemczech 1,2 kg, we Francji 1,2 kg, w Polsce 0,2 kg, we Włoszech 0,18 kg, w Rosji sowieckiej 0,03 kg.

Od kilku lat konsumcja k. wykazuje dość szybki wzrost, co wpływa też na poprawę cen, które w okresie kryzysu światowego spadły bardzo znacznie, bo do poziomu 70% ceny z r. 1928. Kształtowanie się cen k. zwykłego (accra) i szlachetnego (trynidad) w latach 1928—1936 ilustruje następująca tabelka.

		L 0 n	d y n
Rok	Trynidad		Accra
	za 100 kg
	zł	£^r	zł	pr
1928	307	30	227	00
1929	266	80	177	70
1930	254	00	138	60
1931	*77	10	83	66
1932	137	3°	78	22
1933	107	30	64	12
1934	109	30	57	38
1935	107	70	57	6l
1936	132	3°	78	77

Włodzimierz Kowalski.

Kakowski Aleksander.

K., kardynał, arcybiskup metropolita warszawski, urodził się w r. 1862 we wsi Dębiny pow. przasnyskiego jako syn Franciszka i Pauliny z Ossowskich. Po ukończeniu szkoły średniej w Pułtusku i w Warszawie, w r. 1878 wstąpił do seminarjum metropolitalnego w Warszawie. Po czterech latach pobytu w niem jako alumn, udał się na studja do akademji duchownej w Petersburgu a później do uniwersytetu gre-gorjańskiego w Rzymie, gdzie ukończył wydział prawny i uzyskał stopień doktora. Następnie uczęszczał tam do szkoły przygotowującej do zawodu adwokackiego w Lo studio dei Concilii di Trento. Po powrocie do kraju w 1886 r. otrzymał święcenia ka płańskie i stanowisko wikarjusza par. śv'. Andrzeja w Warszawie. Jednocześnie został mianowany obrońcą węzła małżeńskiego w sądzie arcybiskupim. W 1887 r. zostaje profesorem prawa, homiletyki i literatury polskiej w seminarjum metropolital-nem.

W latach 1898—1910 był rektorem seminarjum. W 1910 r. został mianowany rektorem akademji duchownej w Petersburgu, najwyższej uczelni katolickiej na terenie