Magazyn61901

15

KAMIEŃSKI HENRYK — KANADA

sunków społecznych. Każdy człowiek będzie w nich miał prawo do pracy, a własność narzędzi pracy i ziemi będzie nie źródłem zysku, ale funkcją społeczną, podział zaś bogactw dokonywać się będzie podług potrzeb. Nie upatruje K., tak jak Sismondi, zła w maszyniźmie, przeciwnie, widzi jego dobrodziejstwo, polegające na oszczędności pracy ludzkiej i lepszej możliwości zaspokojenia potrzeb ludzkich. W swoich poglądach filozoficzno-ekono-micznych K. stara się pogodzić panujący wówczas w Polsce kierunek idealistycznej filozofji niemieckiej z francuskim pozytywizmem Saint-Simona. Od filozofji niemieckiej bierze K. aprioryczną, abstrakcyjną metodę, od Saint Simona, saint-simoni-stów (zwłaszcza Piotra Leroux) i Fouriera bierze prawo ewolucyjnego rozwoju, oraz krytykę obecnego ustroju. Nic nie ma jednak wspólnego z ich radykalizmem, który występuje u niego w dziedzinie politycznej (Wojna ludowa!)- K. idzie raczej we wnioskach za zachowawczą filozofją niemiecką, zwłaszcza za Heglem i Feuerbachem. K- tłumaczy i uzasadnia istniejący stan rzeczy i wierzy w nieunikniony postęp. Dlatego za zbędną uznaje wszelką ludzką interwencję w sprawy społeczne, wystarczy, aby je ludzie poznali. Dalej od filozofji niemieckiej bierze K. uniwersalistyczny pogląd na społeczeństwo. I dlatego pomimo odchyleń w kierunku indywidualizmu, zaczerpniętych od Saint-Simona, zaliczyć go należy do romantycznego kierunku w eko-nomji.

Literatura: tlląbińaki St.: Ekonomika społeczna. Lwów 1904 Korbut O.: Literatura polska. T„ II. Warszawa 1930. — Limanowski B.: Historia ruchu społecznego w XIX stuleciu. Lwów 1890. — Pazczólkowski S.: Przedmiot i metoda ekono-mji. Warszawa 1937. —r Zweig F.: Liberalizm polskiej szkoły ekonomicznej. „Przegląd Współczesny”. 1937.

A. Grodek.

Kanada.

I. Położenie, ustrój i administracja. II. Geograf ja i stosunki gospodarcze. III. Historja i sprawy polityczne.

I. Położenie, ustrój i administracja.

K. (Dominion of Canada) leży w Ameryce Północnej i obejmuje 9 569 509 km¹, t. j. obszar niewiele mniejszy od kontynentu Europy. Na tej olbrzymiej przestrzeni mieszka tylko 10835 000 ludzi (1934 r.), co daje przeciętną gęstość zaludnienia 1,08 na 1 km^J. K. wchodzi w skład lmperjum Wielkiej Brytanji i jako dominion korzysta od roku 1931 z wyjątkowego stopnia samodzielności, gdyż, wbrew ogólnym zasadom struktury imperjum, wysyła własnych członków korpusu dyplomatycznego do Waszyngtonu, Paryża 1 Tokio. Ponadto reprezentant K. zasiada w Lidze Narodów. Pod względem ustroju wewnętrznego jest to związek dziewięciu prowincyj, z których każda posiada autonomję wewnętrzną na wzór stanów w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Są to:

Prowincje	km^2	mieszkańców w tysiącach 1934 r.	mieszkańców na 1 km^s	Stolice	Mieszkańców 1931 r.
Wyspa Księcia Edwarda B „ .	5 650	89	l6	Charlottetown ....	12 500
*• Nowa Szkocja . •	54 5«>5	526	9	Halifax.......	60 OOO
3. Nowy Brunświk	72 480	426	6	łredericton	9 000
4 Quebec....	I 539 813	3 022	1,9	Quebec	143 000
5 Ontario.......	I 068 567	3 5&^6	3,2	Toronto ......	628 000
6. jM a rut oba . .	638 454	73i	1,1	Winnipeg......	219 000
7. Saskaczewan ....	651 890	966	T 4	Regina.......	53 5°°
8 Alberta	661 175	770	1,1	Calgary.......	84 000
9. Brytyjska Kolumbja	948 582	725	o,7	Greater Victoria . .	60 000
Ponadto dwa terytorja: Jukon ...	536 3«^6	4	_	Dawson	830
Terytorja północno-zach. (Keewatin i Mackenzie) . .	3 392 on	IO
	9 569 509	10 835 000	—