Magazyn6
5101

147

KLĘSKI ŻYWIOŁOWE

luty 1936 na Polesiu, 18 maja 1937 r. w okolicach Gdyni, 22 maja t. r. w Kielec-kiem), dwukrotnie gwałtownym huraganom (4. VII. 1928 r. huragan nad Śląskiem, wyż. Małopolską, Mazowszem, Podlasiem i Wileńszczyzną, 20. VII. 1931 r. trąba powietrzna nad Lublinem), raz niezwykle długotrwałej posusze (od połowy maja do połowy lipca 1930 r. prawie bez deszczu), dwukrotnie szkodom z powodu silnych mrozów (luty 1929 r., zima 1936/7 r.). Szczegółowe dane co do ogromu klęski znane są tylko dla 2 wypadków powodzi: powódź w dorzeczu Dniestru w r. 1927 dotknęła 220 000 osób, spowodowała 47 320 000 zł strat, zebrano na pomoc dla powodzian 5 000 000 zł, utonęło 98 osób; powódź z lip-ca 1934 r. w dorzeczu górnej Wisły, największa ze znanych na tym obszarze, zalała 300 000 ha gruntów, łąk i lasów; bez środków do życia zostało no 000 osób oraz 240 000 sztuk inwentarza, 62 osoby utonęło, straty ok. 70 000 000 zł, na pomoc dla powodzian zebrano 25 000 000 zł.

Poza wymienionemi klęskami, duże zniszczenie powodują co roku w zbożach i ogrodach grady, które są u nas zjawiskiem bardzo częstem; najczęściej nawiedzane przez grady jest woj. tarnopolskie.

Walka z klęskami do niedawna jeszcze ograniczała się do niesienia dotkniętej klęską ludności pomocy doraźnej, organizowanej ad hoc, przyczem niejednokrotnie, mimo wydatnej ofiarności, społeczeństwo jednego kraju nie mogło samo zapewnić skutecznej pomocy i zmuszone było odwoływać się do ofiarności innych krajów. Przy takim systemie pomoc była najczęściej chaotyczna i opóźniona, gdyż wiele czasu traciło się na jej organizowanie oraz na zebranie odpowiednich funduszów. Aby tego uniknąć, potrzebne się stało utworzenie instytucji międzynarodowej, powołanej specjalnie dla niesienia pomocy ofiarom klęski i każdej chwili gotowej do spełnienia tego obowiązku. Projekt zorganizowania takiej instytucji znany pod nazwą „projektu Ciraolo", od nazwiska swego twórcy, senatora Ciraolo, prezesa Włoskiego Czerwonego Krzyża, został przyjęty przez X. Konferencję Międzynarodową Czerwonego Krzyża, odbytą w Paryżu w r. 1921, a następnie przedstawiony Radzie Ligi Narodów. Po dłuższym, bo przeszło 6-cio letnim okresie prac wstępnych projekt ten został ostatecznie opracowany i wcielony w życie przez zwołaną specjalnie w tym celu do Genewy w r. 1927 konferencję dyplomatyczną. Konferencja ta przyjęła konwencję złożoną z 2 dokumentów: pierwszy z nich tworzy organizację międzynarodową p. n. „Union Internationale de Secours“, określa jej cel, zakres działania, organy, siedzibę, środki, jakiemi może dysponować i t. d., drugi zawiera statut Unji.

Celem Unji, w myśl przyjętych wówczas postanowień jest (art. 2): „1) w wypadkach klęsk, spowodowanych siłą wyższą, a których wyjątkowy rozmiar przekracza siły i środki dotkniętego narodu, przyjść danej ludności z pierwszą pomocą i w tym celu skupić darowizny, środki oraz wszelkiego rodzaju akcje wspomagające, 2) we wszelkich klęskach publicznych, o ile możności, koordynować wysiłki czynione przez organizacje niesienia pomocy, tudzież w sposób ogólny pobudzać do badań i do akcyj zapobiegawczych i pośredniczyć, ażeby wszystkie narody wykonywały wzajemną międzynarodową pomoc" (Dz. U. R. P. Nr. 6, poz. 35 z dn. 9 lutego 1933 r.).

Działalnością swą Unja Międzynarodowa niesienia pomocy obejmuje wszelkie grupy ludności bez względu na ich narodowość i rasę i nie czyniąc rozróżnień z punktu widzenia społecznego, politycznego i religijnego, zamieszkujących na obszarze państw — członków Unji. Organizacją pomocy w kraju dotkniętym klęską zajmuje się Czerwony Krzyż tego kraju. Fundusze Unji składają się z kapitału zakładowego, powstałego z jednorazowych składek państw-członków (w sumie ponad 420 000 fr. szw.) oraz z funduszu obrotowego i zapasowego, utworzonych z darów, subsydjów, składek publicznych i odsetek. Członkiem Unji Międzynarodowej niesienia pomocy zostaje każde państwo, które zgłosi przystąpienie do wspomnianej konwencji z dn. 12. VII. 1927 r. Siedzibą Unji jest siedziba Ligi Narodów.

Konwencja o Unji weszła w życie dopiero w grudniu 1932 r.; do Unji należały wówczas 24 państwa. Polska ratyfikowała Konwencję jedna z ostatnich dn. u lipca 1930 roku (Dz. U. R. P. Nr. 6, poz. 36 z dn. 9 lutego 1933 r.).

Oprócz organizowania doraźnej pomocy ofiarom klęski zostały zainicjowane również badania naukowe nad klęskami. Akcja badawcza skupia się w Narodowych Komisjach dla badania klęsk, powołanych do życia w poszczególnych krajach, bądź przez rządy,

10*