Magazyn66901

265

KOMUNIKACJA

i) odjęciu prawa własności lub innych praw rzeczowych na nieruchomości albo na ograniczeniu czasowem lub stałem praw rzeczowych na nieruchomości;    2) odjęciu

prawa własności materjałów, niezbędnych dfo budowy urządzeń na cele obrony państwa, dróg lądowych i wodnych oraz kolei; 3) czasowem zajęciu nieruchomości.

Zarząd kolejami państwowemi i prywat-aemi, pozostającemi w administracji państwowej, powierzyło rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dn. 24 września 1926 r. (Dz. U. R. P. Nr. 89, poz. 705 z 1930) osobnemu przedsiębiorstwu państwowemu pod nazwą „P olskie Koleje Państwowe“, prowadzonemu wedle zasad handlowych.

4. Prawo żeglugi śródlądowej. Zasadnicze postanowienia, dotyczące żeglugi śródlądowej, zawarte są w rozporządzeniu Prezydenta R. P. z dn. 6 marca 1928 r.

0    żegludze i spławie na śródlądowych drogach wodnych (Dz. U. R- P- Nr. 29, poz. 266). Śród-lądowemi drogami wodnemi są w myśl tego rozporządzenia żeglowne i spławne wody publiczne i prywatne, naturalne

1    sztuczne. Dla statków, łodzi i tratew polskich dozwolona jest żegluga i spław na śródlądowych drogach wodnych pod warunkami, wynikającemi: a) z obowiązującego prawa wodnego, b) z postanowień powołanego rozporządzenia. Odnośnie do wód granicznych miarodajnemi są również postanowienia umów międzynarodowych. Dla statków, łodzi i tratew obcych żegluga i spław są dozwolone na mocy umów międzynarodowych lub na mocy zezwolenia ministerjalnego.

Ad a): Ustawa wodna z dn. 19 września 1922 r. (Dz. U. R. P. Nr. 62, poz. 574 z 1928 r.) odróżnia wody publiczne i państwowe kanały żeglowne od wód prywatnych. Pierwsze t. j. wody publiczne i państwowe kanały żeglowne mogą być przez każdego używane do żeglugi pod warunkami przestrzegania przepisów traktatów państwowych, regulaminów, wydanych dla żeglugi, policji rzecznej i kanałowej, oraz specjalnych przepisów prawnych.

Na wodach prywatnych żegluga i spław tratew są dopuszczalne: 1) leżeli istniały one już przed wejściem w życie ustawy wodnej; 2) na mocy zezwolenia ministerialnego, udzielonego ze względów na potrzeby gospodarcze.

Do kanałów żeglownych odnosi się U3tawa z dn. 9 lipca 1919 r. (Dz. U. R. P. Nr. 59, poz. 356), zmieniona częściowo ustawą z dn. 31 lipca 1924 r. (Dz. U R. P. Nr. 79, poz. 768). Ustawami temi objęto również regulację rzek żeglownych. Po myśli tych ustaw budowę dróg wodnych, a w szczególności regulację rzek dla żeglugi oraz budowę kanałów żeglownych i kanalizację rzek żeglownych prowadzić może państwo lub przedsiębiorstwo prywatne na podstawie koncesji, udzielonej na okres czasu nie dłuższy niż 90 lat. Minister Komunika-.ji może po porozumieniu się z Ministrem Spraw Wojskowych i Spraw Wewnętrznych udzielić również pozwolenia na przeprowadzenie studjów wstępnych, przy których wykonaniu winny być stosowane przepisy ustawy wcdnej z dnia 19 września 1922 r., dotyczące robót przj-gotov aw-czych na cudzych gruntach ęart 132). Pozwolenie takie nie daje jednak prawa wyłączności przeprowadzania studjów, ani prawa pierwszeństwa do uzyskania koncesji. Ustawa z dn. 31 lipca 1924 r. dopuszcza również na rzecz budowy kanałów żeglownych i regulacji rzek żeglownych wywłaszczenie lub ogranicz e-n i e własności nieruchomej i innych praw w myśl przepisów ustawy wodnej.

Ad b): Rozporządzenie Prezydenta R. P. z dr 6 marca 1928 r. uważa za statki i łodzie polskie te statki i łodzie, które stanowią własność Państwa Polskiego i zarejestrowane są w Państwie Poł-skiem i stanowią własność obywateli polskich lub polskich osób prawnych. Rejest r a c j i podlegają wszystkie statki i łodzie z wyjątkiem stanowiących własność Państwa Polskiego. Zarejestrowane statki i łodzie otrzymują dokument rejestracyjny, a większe statki i łodzie (o powierzchni ponad 20 m*) także znak numerowy. Do żeglugi dopuszczone być mogą tylko statki i łodzie, zaopatrzone w patent statkowy. Do kierowania statkiem lub łodzią uprawnione są zasadniczo tylko osoby, posiadające p a-tent żeglarski, upoważniający do kierowania statkiem lub łodzią danego rodzaju. Do spławu mogą być dopuszczone tylko tratwy, zaopatrzone w dokument podróży i kierowane przez osoby do tego uprawnione, t. j. osoby posiadające patent retmański.

5. Prawo żeglugi morskiej. Ustawa z dn. 28 maja 1920 r. o polskich stat-

18

hcyklopedja nauk po] ycanych.