3784493882

pryzmat prawa własności, ale nakazu ochrony innych niż własność praw majątkowych, podobnie jak w przypadku prawa do emerytury, której prawo własności nie obejmuje (art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji RP)'\ Przychylam się do drugiego ze wskazanych poglądów. Obowiązek przekazania części składki emerytalnej do funduszu wynika z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i jest częścią złożonego stosunku emerytalnego ubezpieczenia społecznego. Ubezpieczony (płatnik) zobowiązany jest odprowadzać do ZUS w sensie prawnym i finansowym jedno świadczenie, wobec którego ustawodawca konsekwentnie używa terminu składka. Na grancie prawa nie ma podstaw do rozróżnienia składki na ubezpieczenie emerytalne odprowadzanej do FUS oraz składki odprowadzanej do OFE. Sposób obliczania (stopa procentowa określona jest dla całej składki od jednolicie rozumianej podstawy wymiaru), odprowadzania i zabezpieczenia określony został przez ustawodawcę dla składki na ubezpieczenie emerytalne rozumianej jako całość (jedno świadczenie), przy czym regulacja wskazuje na publicznoprawny charakter tego świadczenia. Na tym etapie nie ma jeszcze podziału składki na część finansującą system repartycyjny i część przekazywaną do OFE. Podział ten dokonywany jest dopiero w następnej kolejności przez ZUS i jest podyktowany wyłącznie zmianą techniki finansowania świadczeń (gromadzenia i pomnażania środków), co nie może jednak determinować natury składki. Za ubezpieczeniowym charakterem składki przemawia także to, że OFE są z mocy art. 3 ust. 1 u.s.u.s. wykonawcami ubezpieczenia społecznego, a ich działalność polega na gromadzeniu i lokowaniu składek, które mogą być przeznaczone wyłącznie na sfinansowanie świadczeń emerytalnych. Związek między składką a świadczeniem polega tu na tym, iż w zamian za wpłacone składki członek OFE nabywa prawo majątkowe pod postacią roszczenia o wypłatę środków zgromadzonych w funduszu w celu sfinansowania emerytury, a zatem uiszczenie składki jest warunkiem niezbędnym nabycia prawa do świadczenia.

Wszystko to prowadzi do wniosku, że składka przekazywana do OFE jest składką na ubezpieczenie emerytalne, co wyklucza możliwość kwalifikowania jej jako prywatnego wkładu oszczędnościowego ubezpieczonego. Składka ta jest świadczeniem publicznym, które ma charakter obowiązkowy (przymusowy), celowy, odpłatnyi bezzwrotny¹⁴. Przede wszystkim zaś oznacza to, iż oceny przyjętych rozwiązań normatywnych należy' dokonywać nie tyle w kontekście ich zgodności z konsty tucyjną zasadą ochrony prawa w łasności, ile z wyrażonym w art. 67 Konsty tucji RP prawem do zabezpieczenia społecznego. Ten zaś przepis pozostawia ustawodawcy dość duży zakres swobody regulacji kwestii związanych z przedmiotowym prawem, co uzasadnia w szczególności nałożenie na ubezpieczonych obowiązku odprowadzania części składki na ubezpieczenie emerytalne do wybranego otwartego funduszu emerytalnego oraz obowiązek zawarcia umowy z funduszem¹⁵. Podkreślić również należy, iż w granicach określonych w art. 67 Konstytucji ustawodawca może również decydować o wysokości składki na ubezpieczenie emeiytalne. w tym również o tym, w jakiej części składka ta będzie odprowadzana do funduszu, a w jakiej pozostanie w systemie repartycyjnym. W krańcowym przypadku może to uzasadniać zawieszenie obowiązku przekazywania składki do OFE. jeżeli będzie to niezbędne dla realizacji prawa obywateli do zabezpieczenia społecznego.

Wykonanie przez ZUS obowiązku przekazania składki do OFE może być egzekwowane na drodze sądowej. Uprawnionym do żądania przekazania składki jest ubezpieczony, a rozstrzygnięcie w tym zakresie następuje w formie decyzji wydawanej przez ZUS w oparciu o art. 83 u.s.u.s., od której to decyzji przysługuje ubezpieczonemu odwołanie do sądu na ogólnych zasadach. Sprawę taką należy kwalifikować jako sprawę z zakresu ubezpieczeń społecznych¹⁶. Stanowisko takie należ)' uzasadniać charakterem prawnym składki przekazywanej do OFE oraz tym, że obowiązek jej przekazania wynika z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i jest częścią złożonego stosunku emerytalnego ubezpieczenia społecznego. ZUS pełni jednakże nie

¹³ Wyrok SN z 4 czerwca 2008 r., II UK 12/08 (OSNP 2009, nr 2122, poz. 291) z glosą K. Amonowa, OSP 2009, nr 6, poz. 62, oraz R. Pacuda, OSP 2010, nr 10, poz. 102. W podobnym kierunku zmierza też uchwala SN z 5 kwietnia 2006 r., HI CZP 121/05 (OSNC 2006, nr 11, poz. 178), gdzie wyrażono pogląd, że spór pomiędzy ubezpieczonym a Zakładem Ubezpieczeń Społecznych dotyczący wykonania obowiązku przekazania składki do OFE jest sprawą z zakresu ubezpieczeń społecznych.

¹⁴ Zdaniem I. Jędrasik-Jankowskiej składka przekazywana do OFE tej cechy nie ma, zob. I. Jędrasik-Jankowska, Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego, Warszawa 2010, s. 35.

¹⁵ Tak słusznie SN w wyroku z 4 czerwca 2008 r„ II UK 12/08 (OSNP 2009, nr 21-22, poz. 291) z glosą K. Anionowa, OSP 2009, nr 6, poz. 62, oraz R. Pacuda, OSP 2010, nr 10, poz. 102).

Tak słusznie SN w uchwale z 5 kwietnia 2006 r„ III CZP 121/05 (OSNC 2006, nr 11, poz. 178).