Magazyn68201

278

KOMUNIKACJA

przewozów uskutecznianych za jednym listem przewozowym w obrębie przynajmniej dwu państw, na hnjach objętych stale utrzymywanym wykazem; reguluje sprawy następujące: warunki, w jakich kolej ma lub nie ma obowiązku podjąć się przewozu (pewne towary są kategorycznie wyłączone); warunki zawarcia umowy o przewóz i sporządzenie jej dokumentu; obowiązki i odpowiedzialność stron, taryfy, wykonanie umowy (droga, termin, formalności celne, wydawanie towaru i uiszczanie należności); przeszkody w przewozie lub wydaniu towaru, odpowiedzialność kolei; zgłaszanie roszczeń wynikających z umowy przewozowej i wykonywanie orzeczeń sądowych; wreszcie regulowanie rachunków między kolejami i regres. Konwencja nie dotyczy przewozów wewnętrznych, ale siłą rzeczy rządzące niemi prawo upodabnia się do postanowień konwencji. Dla ułatwienia i zapewnienia wykonania tych ostatnich utworzony został, jeszcze na mocy umowy z r. 1890, urząd centralny międzynarodowych przewozów kolejowych z siedzibą w Bernie; na konferencji rzymskiej w r. 1933 podpisano także układ w sprawie przewozu towarów za listami przewozowemi na zlecenie.

Znacznie później uregulowano umową przewóz międzynarodowy osób i bagaży 1 odpowiednia konwencja (znak C. I. V.), podpisana została w Bernie dopiero 23 października 1924 r. (ostatnia redakcja rzymska z 23 listopada 1933 r.). Konwencja genewska z r. 1923 wylicza zalecaną treść międzynarodowych porozumień w tej kwe-stji w art. 16: są to sprawy, które istotnie zostały uregulowane w konwencji C. I. V. i które odpowiadają dość dokładnie postanowieniom konwencji C. I. M. z konieczne-mi zmianami. Przewozy międzynarodowe za bezpoś red niemi biletami i kwitami bagażo-wemi są dokonywane tylko do niektórych stacyj oznaczonych przez taryfy; bilety, łączone pod jedną okładką przez agencje 1 biura podróży, stanowią odrębne dowody przewozowe, do których mogą mieć zastosowanie przepisy konwencji; konwencja normuje odpowiedzialność tylko za przewóz bagaży, gdy odpowiedzialność za śmierć i kalectwo podróżnych pozostawia unormowaniu wewnętrznemu każdego z państw, gdzie nastąpił wypadek.

6. Taryfy opłat. Taryfy opłat za przewozy kolejowe należą do wewnętrznych spraw państw, które zazdrośnie strzegą swej swobody w tej dziedzinie. W konwencji genewskiej z 1923 r. układające się państwa, zachowując całkowitą swobodę taryfikacji ze względu na skomplikowane potrzeby handlu i konkurencji handlowej, bez nadużywania jej jednak ze szkodą komunikacji międzynarodowej, zobowiązały się w tej komunikacji stosować taryfy racjonalne, zarówno pod względem wysokości, jak warunków stosowania, i nie czynić nieżyczliwego rozróżniania względem układających się państw, ich obywateli i bandery. Nie stoi to na przeszkodzie w ustanawianiu taryf wspólnych, kolejowo-żeglugowych. Zobowiązały się również one popierać wprowadzenie taryf międzynarodowych oraz ujednostajnionego sposobu wydawania taryf, zarówno międzynarodowych, jak krajowych. Drogą układów państwa utworzyły między sobą bardzo liczne związki taryfowe, wprowadzając konwencyjne taryfy opłat bezpośrednich od przewozów kolejowych; zagad nienie to jest szczególnie trudne ze względu na wahania kursu walut: ustalane są więc co pewien czas stałe kursy zamiany; zazwyczaj też zarządy kolejowe stosują doliczenia w wysokości ustalonej w stosunku do ryzyka. Dotyczy to zresztą także zwykłych umów finansowych i rozrachunków między zarządami kolei różnych państw; umowy te muszą obejmować przepisy co do obliczenia udziału, przypadającego na rzecz każdego zarządu, co do odpowiedzialności zarządu kolejowego, który winien był pobrać opłatę i obowiązku tego zaniedbał; co do zapewnienia ścisłej rachunkowości w razie, gdy jedne zarządy powierzają jej prowadzenie innym zarządom; co do rozrachunków pieniężnych między zarządami i t. d.

VI. Międzynarodowe prawo pocztowe.

Zadaniem poczty jest przewożenie wiadomości (pism i druków), choć dawniej należał tu także przewóz osób. Od końca XVIII w. prawie we wszystkich krajach urządzenie, utrzymanie i czynności poczty przejęło państwo; sieć pocztowa (ogół połączonych urzędów państwowych) jest dziś nadzwyczajnie rozwinięta, a korespondencja udoskonalona przez to, że poczta korzysta ze wszystkich możliwych dróg i środków komunikacji (listonosze, wozy, samochody, koleje, statki samoloty). Faństwa wprowadziły monopol pocztowy; zorgani-i zowały służbę pocztową, wprowadziły ta-