Magazyn68301

279

KOMUNIKACJA

ryfę opłat, uregulowały stosunki między pocztą, jako przedsiębiorstwem przewozo-wem a tymi, co zeń korzystają, przede-wszystkiem zapewniając tajemnicę korespondencji i ustalając odpowiedzialność poczty wobec tych, co jej swe przesyłki powierzają. Ze względu na rozwinięty aparat, poczta podejmuje się coraz nowych czynności, które do niej właściwie nie należą, jak ściąganie roszczeń pieniężnych, zlecenia, prenumerata pism, przewóz osób i bagaży, wreszcie gromadzenie oszczędności przez pocztowe kasy oszczędności, które z kolei mają tendencję przejmowania różnych czynności, właściwych bankom.

Międzynarodową nazywamy korespondencję pocztową (niema poczty międzynarodowej) wtedy, gdy przesyłki pocztowe wychodzą poza terytorjum jednego państwa, jako przeznaczone do drugiego, albo przechodzące przez nie tranzytem. Usprawnić tę korespondencję można tylko przez porozumienie zainteresowanych państw. Do roku 1850, kiedy powstała umowa grupy państw niemieckich, były to umowy dwustronne, przyczem warunki korespondowania z róż-nemi państwami były różne. Konwencja podpisana w Bernie 7 października 1874 r. była decydującym krokiem ku ujednostajnieniu warunków, a przez to ku niesłychanemu rozwojowi międzynarodowej korespondencji pocztowej: utworzono Powszechny Związek Pocztowy, od r. 1878 (rewizja paryska) zwący się Światowym (Union Po-stale Universelle). Przez to nie odpadła potrzeba umów dwustronnych i stworzenia porozumień grupowych; przeciwnie, niezliczone umowy między państwami i między ich zarządami pocztowemi regulują sprawy nieregulowane w konwencji berneńskiej ani w umowach dodatkowych (których liczba stale jednak wzrastała). Muszą istnieć porozumienia co do punktów wymiany korespondencji pocztowej (najczęściej na granicy, ale i wewnątrz kraju) i techniki jej dokonywania. Polska zawarła np. konwencje i porozumienia o przekazach pocztowych ze Stanami Zjednoczoneini (1922), Kanadą (1924), z Wielką Brytanją (1929), z Bul-garją (1931). Grecją (1932), o wymianie paczek pocztowych z Kanadą (1926); pomijam umowy tymczasowe, do których zaliczyć należy np. postanowienia pocztowe konwencji górnośląskiej (Genewa, 15 maja 1922 r.). Z innych wymienić należy konwencję pocztowo-telegraficzną z Rosją z 24 maja 1923 r. O technicznych porozumieniach zarządów niema co mówić.

Światowy Związek Pocztowy obejmuje dziś, z nieznaczącemi wyjątkami, całą kulę ziemską; należy doń każde państwo, które podpisało podstawową konwencję pocztową, t. j. dotyczącą międzynarodowego ruchu przesyłek listowych; pod tym względem należące do konwencji państwa tworzą jak gdyby jeden obszar pocztowy. Przepisy konwencji dotyczą tylko międzynarodowej wymiany korespondencji; w stosunkach wewnętrznych każde państwo zachowuje zupełną swobodę, ale i tu wymagania życia doprowadziły do znacznego upodobnienia przepisów wewnętrznych do międzynarodowych. Organami Światowego Związku Pocztowego są kongresy pocztowe, które odbywają się w zasadzie co 5 lat (VIII w Stok-holmie 1924 r., IX w Londynie 1929 r., X w Kairze 1934 r.); w razie potrzeby mogą się zbierać kongresy nadzwyczajne, konferencje techniczne i komisje, którym kongres lub konferencja powierzyła przestudiowanie pewnych spraw. Biuro Międzynarodowe Światowego Związku Pocztowego jest organem informacyjnym i opinjodawczym pod nadzorem zwierzchnim zarządu poczt szwajcarskich; ma ono gromadzić i rozsyłać informacje co do międzynarodowej służby pocztowej, wydawać opinje w sprawach spornych, przygotowywać zmiany w umowach pocztowych i t. d. Wydatki biura ponoszą państwa według ustalonego stosunku. Konwencja stanowi wolność tranzytu przesyłek listowych i paczek, o ile dane państwo uczestniczy w tym dziale służby. Nie wolno pobierać opłat poza przewidzianemi przez konwencję; obliczone we frankach złotych, są one przeliczane przez każdy kraj na swoją walutę. Każdy zarząd zatrzymuje dochód z opłat, przez co stosunki zostały ogromnie uproszczone: do wzajemnej wypłaty oblicza się tylko należności za przewóz tranzytem i za paczki. Sama konwencja ustanawia opłaty dodatkowe i specjalne (np. za przesyłki ekspresowe, polecone) oraz wylicza przesyłki zwolnione od opłat. Oznacza warunki, jakim muszą odpowiadać przesyłki, aby był obowiązek ich przyjmowania i przesyłania, oraz wylicza przesyłki zakazane; reguluje sprawę doręczeń, reklamacyj i odpowiedzialności; normuje sprawę przesyłek za pobraniem i roz-