Magazyn6 5301

949

MILLERAND ALĆXANDRE — MILUKOW PAWEŁ

to daje dowody, na miarę dziejową, przyjaźni dla Polski. Gdy na Warszawę szły w lecie 1920 wojska czerwone, M. na Radzie Najwyższej w Spaa przeciwstawia się Lloyd George’owi i wysyła do Warszawy gen. Weyganda, który współpracował z dowództwem polskiem w osobie szefa sztabu gen. Rozwadowskiego w najgorętszym czasie od dn. 25. VII. 1920 do dn. 29. VIII. 1920. Jednocześnie zaś, celem zaszachowania Sowietów, ogłasza M. dn. 11. VIII. 1920 uznanie przez Francję rządu gen. Wrangla i zarazem zerwanie wszelkich styczności handlowych z Kamieniewem i Krassinem, przedstawicielami Sowietów. Stanowiskiem tern przełamał niepomyślne dla Polski nastroje zagraniczne z doby wyprawy ukraińskiej, tak iż 19. VIII. 1920 przewodniczący Kongresu Stanów Zjedn. Elihu Root w mowie w Washingtonie, a 23. VIII. 1920 Lloyd George wraz z Giolittim, w telegramie wspólnym do M. z Lucerny, dają wyraz trafniejszym już poglądom na Polskę i uznaniu dla Francji za jej stanowisko. Lenin, na 8 kongresie Sowietów w listopadzie 1920, stwierdził, iż ta polityka krzyżowała ówczesne przedsięwzięcia Moskwy. O swej działalności dyplomatycznej w lecie 1920 w sprawie Polski opowiedział M., mając przed sobą dossier dokumentów, p. Sansvoisin’owi, który to ogłosił w Journal des Debats, nr. 140 z roku 1932.

M. objął dn. 23. IX. 1920 urząd prezydenta republiki. Na tern stanowisku przyjmował odwiedziny Naczelnika Państwa Piłsudskiego w lutym 1921. Z odwiedzinami temi związało się wspólne oświadczenie z dn. 6. II. 1921 w Paryżu, zapowiadające zawarcie przymierza polsko-francuskiego, poczem dn. 19. II. 1921 ministrowie spraw zagranicznych, Briand i ks. E. Sapieha, podpisali układ polityczny, który wszedł w życie dn. 6. II. 1922. O dodatniem wrażeniu Naczelnika Państwa Piłsudskiego z zetknięcia się z Prezydentem M. w lutym 1921 wspomina Wł. Baranowski („Rozmowy z Piłsudskim", Warszawa 1938).

Wybory do Izby Deputowanych z dn. 11. V. 1924 dały większość t. zw. kartelowi lewicy, złożonemu z radykalno-spo-łecznych i socjalistów. Wbrew konstytucji kartel zażądał ustąpienia M. Obalając powołany przezeń dn. 9. VI. 1924 rząd Franęois-Marsala w chwili przedstawienia się izbom, kartel lewicy zapowiedział, że obali każdy rząd powoLny przez M. Wówczas M. ustąpił dn. 11. VI. 1924, stwierdzając w orędziu niekonstytucyjność tego działania. Wybrany wkrótce przy pierw-szem zwolnieniu się miejsca do senatu, gdzie zasiadał do 1936, był stale orędownikiem sojuszu z Polską, zwalczając z tego stanowiska układy w Locarno.

Powołany dn. 21. XII. 1918 w skład Aca-demie des Sciences Morales et Politiąues, został M. członkiem Instytutu Francuskiego.

M. wydał szereg książek, związanych z działalnością polityczną i adwokacką: Le Socialisme Reformiste Franęais. 1903. — Travail et Travailleurs. 1908. — Politiąue de Realisation. 1911. — Choix de Plai-doyers. 1921. — Le retour de 1’Alsace Lorraine a la France. 1923. — Nadto sporo rozpraw w pismach lub odczytów.

Stanisław Strońskl.

Milukow Paweł.

M. urodził się w Moskwie 28. I. 1859 r., ukończył w 1885 r. wydział historyczno-filologiczny uniwersytetu moskiewskiego, a w 1886 r. został docentem. Z powodu opozycyjnego stanowiska politycznego został w 1895 usunięty z docentury i sesłany administracyjnie do Riazania. W latach 1897—1899 wykładał historję powszechną na uniwersytecie w Sofji.

W 1899 roku otrzymawszy pozwolenie na powrót do kraju M. osiedlił się w Petersburgu i pracował w redakcji miesięcznika radykalnego „Russkoje Bogatstwo".

Po pierwszej rewolucji M. stanął na czele partji kadetów czyli stronnictwa konstytu-cyjno-demokratycznego, stojącego na gruncie monarchji konstytucyjno-parlamentarnej w stylu zachodnio-europejskim. Nie wszedł do I ani do II dumy wskutek szykan administracji, która go skreśliła z list wyborczych. Wybrany posłem do III i IV dumy był leaderem kadetów.

W ostatnich latach przed wojną M. redagował dziennik „Riecz", był członkiem Unji Międzyparlamentarnej, uczestniczył w komisji międzynarodowej Carnegie’go dla badania okrucieństw popełnionych w czasie wojny bałkańskiej. Podczas wielkiej wojny, na której stracił syna, przejawiał tendencje imperjalistyczne, domagał się dla Rosji Konstantynopola i Cieśnin i stał mocno po stronie Ententy.