Magazyn6401

18 NASIONA I NASIENNICTWO — NAUKI EKONOMICZNO-ROLNICZE

kiej wartości użytkowej, odpowiedniej do norm dla takich nasion ustanowionych i zatwierdzonych przez Ogólne Zebranie Centralnej Sekcji do spraw nasiennictwa przy Związku Izb i Organizacyj Rolniczych. Poza tym materjąłem, kwalifikowanym, stanowiącym jednak tylko cząstkę materjału siewnego, będącego w obrocie, jest jeszcze ma-terjał niekwalifikowany. Ten rodzaj materjału siewnego może podlegać ocenie Stacji Oceny Nasion, a w dziedzinie niektórych chorób, przedewszystkiem raka ziemniaczanego, musi podlegać nadzorowi Stacji Ochrony Roślin. I jedne i drugie stacje powstały na ziemiach polskich z inicjatywy instytucyj społecznych. Dziś ze względu na charakter swej działalności, t. j. na konieczność wykonywania przymusowego nadzoru nad zdrowotnością roślin, Stacje Ochrony Roślin stanowią część składową samorządu rolniczego, to znaczy Izb Rolniczych, wy-konywując swą pracę pod kierunkiem tych organizacyj rolniczych. Stacje Oceny Nasion są prowadzone przez różne organizacje. Są rządowe, samorządowe i są także prowadzone przez instytucje społeczne. Dopóki nie zostanie wprowadzone prawo nasienne, zadanie ich polega na pomaganiu rolnikowi czy ogrodnikowi ewentualnie kupcowi nasiennemu w ocenie wartości materjału nasiennego. Stacje te wykonywują na życzenie zainteresowanych ocenę laboratoryjną, na podstawie której mogą się zainteresowani orjentować w wartości przesłanego do oceny materjału siewnego. Przymus ustawowy korzystania z ocen obu sta-cyj istnieje tylko w niektórych wypadkach ustawowo przewidzianych. Każdy materjał siewny eksportowany, mogący przenosić zarazki pewnych chorób roślin, musi być zaopatrzony w świadectwo jednej ze stacyj ochrony roślin, której zaświadczenie, na podstawie wzajemności, jest honorowane przez szereg państw europejskich i pozaeuropejskich. Materjał siewny kwalifikowany korzysta przy przewozach kolejowych z przewozów pośpiesznych (w wewnętrznym obrocie z obniżką 50%, przy eksporcie z obniżką 30%). Poza tern jest stosowana także na życzenie i przy zachowaniu właściwych przepisów taryfa łamana dla składów za-wozowych. Ma to duże znaczenie dla standaryzowania i doczyszczania nasion. Czynności te wymagają gromadzenia nasion 7. różnych punktów produkcji w jednem miejscu, by je poddać zmieszaniu i oczyszczeniu na skomplikowanych zespołach maszyn, zbyt kosztownych dla poszczególnych nawet większych producentów. — W obrocie materjałem siewnym nie obowiązuje jeszcze zasada fachowości. Jest jednak szereg firm nasiennych, wyspecjalizowanych w poszczególnych działach, jak to: rośliny ogrodowe, pastewne, zbożowe, a nawet w poszczególnych roślinach np. buraki cukrowe, ziemniaki, trawy i t. p. Konkurencja kupców niefachowych i przygodnych pośredników szczególniej przy eksporcie powoduje duże szkody dla polskiego nasiennictwa. Giełdy zbożowo-towarowe tylko częściowo mogą temu zaradzić, ustalając normy giełdowe dla poszczególnych gatunków materjału siewnego. W tej dziedzinie są już porobione doświadczenia organizacyjne. Jedną z dobrowolnych organizacyj, mających za zadanie uporządkowanie eksportu jednego z trudniejszych ziemiopłodów, jest Związek Eksporterów Ziemniaków, mieszczący się w Toruniu.

W dziedzinie nasiennictwa w Polsce mało jeszcze zostało wydanych praw, jednak większość spraw ważnych jest załatwiona przez organizacje społeczne i samorządowe, szczególniej w dziedzinie produkcji materjału siewnego i hodowli roślin. Prawo nasienne z chwilą jego wydania usankcjonuje przeważnie to, co już życie wypraktykowało w warunkach polskich i dla polskiego nasiennictwa.

Marceli Różański.

Nauki ekonomiczno-rolnicze.

I. Uwagi wstępne. 2. Stanowisko w systemie nauk. 3. Rozwój nauk ekonomiczno-rolniczych. 4 Nauki ekonomiczno-rolnicze w Polsce.

1. Uwagi wstępne. Istniejące dyscypliny naukowe przeważnie nie są zbudowane na podstawach, któreby pozwalały na włączenie ich do logicznie, w sposób abstrakcyjny, skonstruowanej systematyki nauk, powstały bowiem pod wpływem potrzeb, które powodowały wyodrębnianie całych kompleksów dociekań naukowych w pewne samodzielne całości. Wprawdzie pod wpływem wysiłków, zmierzających do logicznego usystematyzowania powyższych dociekań, istniejące dyscypliny ulegają zmianom, sprzyjającym dokonaniu pożądanego ich rozgraniczenia, a równocześnie rozwijają się nowe