Magazyn6301

17

NARUTOWICZ GABRJEL — NASIONA I NASIENNICTWO

dzil z powodzeniem trudną z punktu widzenia ówczesnej sytuacji międzynarodowej sprawę wyborów do sejmu i senatu w Ma-łopolsce Wschodniej, której przynależność państwowa do Polski nie była jeszcze przez państwa zachodnie uznana, oraz zacieśnił węzły, łączące Polskę z Rumunją i państwami Bałtyckiemi. 9. XII. 1922 wybrany został Prezydentem Rzeczypospolitej. Stronnictwa prawicowe rozwinęły przeciwko no-woobranemu Prezydentowi żywą agitację, uzasadniając ją tem, że o wyborze jego przesądziły głosy mniejszości narodowych. Agitacja ta wywołała 11. XII. demonstracje uliczne przeciwko jadącemu złożyć przysięgę Prezydentowi. 16. XII. zaś, w dwa dni po przejęciu władzy z rąk Naczelnika Państwa i objęciu urzędowania, N. został zabity przez Eligjusza Niewiadomskiego.

literatura: Ilolótcko: Prezydent Gabrjel Narutowicz. Warszawa (1923). —KijeńskU Proces Eligjusza Niewiadomskiego. Warszawa 1923. — Księga Pamiątkowa. Wydawnictwo Komitetu uczczenia Pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa 1925. — Nowaki Wspomnienia z lawy rządowej. Kraków 1938. — PilmudsM Józef: Wspomnienia o Gabrjdu Narutowiczu. Warszawa 1923.

J. Pajewskl.

Nasiona i nasiennictwo.

Wartość materjału siewnego nie da się w zupełności poznać z wyglądu zewnętrznego, a nawet badania laboratoryjne, trwające dla niektórych materjałów po kilka tygodni — też nie wystarczają. Stąd dla otrzymania dobrego materjału siewnego i dania zaświadczenia o jego wartości, potrzebna jest organizacja i zespolenie ze sobą trzech czynników: produkcji materjału siewnego, hodowli roślin, któraby dostarczyła odpowiedniego materjału dla produkcji, i obrotu materjałem siewnym. Organizację tę mogą prowadzić albo czynniki społeczne, albo samorządowe lub rządowe — względnie wszystkie trzy razem. W Polsce organizację nasiennictwa prowadziły od początku organizacje społeczne. Zapoczątkowało ją Centralne Towarzystwo Rolnicze w 1917 J^ako Sekcję Nasienną. Stopniowo wytworzyła się z niej organizacja, obejmująca w jedną całość wszystkie trzy grupy zagadnień, wyżej wymienionych. Są to: Stowarzyszenie producentów i kupców nasiennych, zorganizowane w 1922 jako Polski Związek Wytwórców Nasion Ogrodowych, gromadzący w sobie wszystkie trzy grupy zainteresowanych w dziedzinie nasion ogrodniczych i Związek Polskich Hodowców i Wytwórców Nasion, jednoczący przedewszystkiem hodowców nasion rolniczych z hodowcami buraków cukrowych na czele. Dwa te związki obejmują zatem dwie grupy materjału siewnego: ogrodniczy i rolniczy. Zainteresowani w dziedzinie nasion drzew leśnych nie są jeszcze zorganizowani, sprawami zaś materjału siewnego roślin lekarskich zajmuje się Polski Komitet Zielarski. Wynikiem porozumienia tych grup jest Komitet Jarmarków Nasiennych, urządzanych jeszcze przed wojną w Warszawie, wznowionych już w 1917, początkowo jako jarmarki na nasiona ogrodowe i stopniowo obejmujący ■wszystkie dziedziny produkcji nasiennej. W ostatnich latach Targi nasienne w Warszawie obejmują już wszystkie 4 wyżej wymienione działy nasiennictwa. Komitet Targów wydaje corocznie od 1922 Biuletyn dorocznych ogólnopolskich Targów Nasiennych w Warszawie. — Prócz tego istnieje Sekcja Centralna do spraw nasiennictwa przy Związku Izb i Organizacyj Rolniczych. Do organizacji tej należą dwa wyżej wymienione stowarzyszenia i wszystkie Izby Rolnicze. Do zadań tej instytucji należy przedewszystkiem czuwanie nad produkcją materjału siewnego i nad hodowlą roślin. Wyraża się to w prowadzeniu: 1) rejestru odmian oryginalnych; 2) doświadczeń odmianowych ogólnopaństwo-wych, powierzonych do wykonania tej in stytucji przez Komisję Współpracy w doświadczalnictwie przy Min. Rolnictwa i Reform Rolnych; 3) opracowaniu zasad oceny materjału siewnego u producenta podczas jego produkcji i w nadzorowaniu wykonywania tych zasad przez Izby Rolnicze na terenie ich działalności. Podporządkowanie Izb Rolniczych w ich działalności nasiennej odbywa się na zasadach organizacyjnych Związku Izb Rolniczych, wykonywane jest pod nadzorem i na życzenie ministra Rol nictwa i Reform Rolnych. Cała ta działalność nie jest jeszcze oparta na zasadach prawa nasiennego.

Część tylko materjału siewnego jest pod bezpośrednią opieką Izb Rolniczych i pojawia się na rynku pod plombą producenta z kartami kwalifikacyjnemi odpowiednich Izb Rolniczych. Karty te stanowią zaświadczenie czystości odmianowej i wyso

2

Encyklopedia nauk politycznych.