Magazyn6201

146

ORDYNACJA PODATKOWA

rego doręczenie stwarza „zobowiązanie podatkowe" i stanowi moment, od którego tak władza, jak strona nabywają konkretne prawa i obowiązki w odniesieniu do tego zobowiązania. Władza więc nie może już wymiaru zmienić, strona musi wymierzony podatek uiścić w terminie ustawowym, wzgl. 30-dniowym. Nakaz płatniczy jest szczególnym wypadkiem orzeczenia, zapadającego w postępowaniu podatkowem; wogóle decyzje w tern postępowaniu dzielą się na orzeczenia, zawierające nałożenie, zmniejszenie lub uchylenie podatku lub kary, oraz postanowienia, zawierające inną treść. Jedynym momentem, pozostawionym całkowicie inicjatywie płatnika, jest wszczęcie postępowania odwoławczego. Z chwilą jednak wniesienia odwołania postępowanie toczy się nadal z urzędu i płatnik nie ma dyspozycji pod względem tego postępowania. Cofnąć odwołanie można tylko za zgodą władzy tej instancji, w której sprawa w chwili cofnięcia się znajduje. Postępowanie odwoławcze obejmuje całokształt sprawy i władza odwoławcza orzeka o całości wymiaru, nie będąc krępowana ani treścią orzeczenia I instancji, ani wnioskami odwołania. Nie może tylko władza odwoławcza podwyższyć sumy wymierzonego podatku; jeśli dojdzie do wniosku, źe takie podwyższenie jest w stanie sprawy, przez nią ustalonym, uzasadnione, zarządza dokonanie uzupełniającego wymiaru przez władzę I instancji i rozstrzyga odwołanie dopiero po wniesieniu przez płatnika odwołania od wymiaru uzupełniającego względnie po upływie terminu do wniesienia takiego odwołania. Inicjatywa płatnika w dziedzinie dowodowej jest w postępowaniu od-woławczem ograniczona jedynie przepisem, że nie można ofiarowywać dowodów, które płatnik miał obowiązek czy to z ustawy, czy to na wezwanie władzy przedstawić w postępowaniu przed pierwszą instancją (np. księgi handlowe, na które należy się powołać w zeznaniu, dowody na okoliczności, podniesione w wyjaśnieniach, nie przedstawione mimo żądania władzy), o ile płatnik miał możność ich przedstawienia przed wymiarem. Płatnik ma prawo stawania przed komisją odwoławczą i udzielania jej wyjaśnień, uzależnione od złożenia przy odwołaniu opłaty półprocentowej od spornego podatku, w granicach od 2 do 50 zł. Orzeczenia, zapadające na odwołania, jak również postanowienia, zapadające na zażalenia od postanowień (których termin wniesienia wynosi 7 dni) są ostateczne i mogą być przez stronę zaskarżone do NTA. To samo prawo przysługuje przewodniczącemu komisji odwoławczej w odniesieniu do orzeczeń tych komisji. Szczególnym rodzajem postępowania wymiarowego jest wymiar dodatkowy, który może być dokonany (zanim podatek nie ulegnie przedawnieniu) w wypadku, gdy płatnik wogóle nie został we właściwym okresie wymiarowym opodatkowany, albo gdy płatnik był opodatkowany, w razie wyjścia na jaw okoliczności faktycznych, uzasadniających jego wyższe opodatkowanie. Nowo ujawnioną okolicznością nie jest ani zmiana zapatrywań prawnych władzy, ani też okoliczność, widoczna z badanych przez władzę w pierwotnem postępowaniu ksiąg lub innych dowodów, choćby przez nią przeoczona lub mylnie oceniona. Błędy rachunkowe mogą być każdego czasu prostowane, tak z urzędu, jak na wniosek strony. Sprostowany wedle judykatury NTA może być również wymiar, w którym uwzględniono niewłaściwie pozycję rachunkową, następnie prawidłowo uwzględnioną przy wymiarze za inny rok. Również bez ograniczenia co do czasu może być odpisany podatek, wymierzony tej samej osobie lub od tego samego przedmiotu więcej niż raz.

Wznowienie postępowania jest odmiennie uregulowane niż w postępowaniu administracyjnem i to w sprzeczności z zasadniczą linją „prawdy materjalnej". Dopuszczalne jest mianowicie wznowienie tylko w wypadku oparcia wymiaru na sfałszowanym dokumencie, fałszywem świadectwie lub innym czynie karalnym, stwierdzonym prawomocnym wyrokiem sądowym, w terminie 14 dni od powzięcia wiadomości przez płatnika o przyczynie, uzasadniającej wznowienie, nie później jednak, niż w trzy lata od uprawomocnienia się wymiaru. Przyczyny wznowienia postępowania, ustalone w art. 95 p. b) i c) rozporządzenia Prezydenta o postępowaniu administracyjnem nie zostały przez ordynację recypowa-ne, co stanowi pewien wyłom w Ogólnych zasadach postępowania.

Przedawnienie może się odnosić do wymiaru i ściągania. Pierwsze biegnie 5 lat od końca roku podatkowego, w którym powstał obowiązek podatkowy