Magazyn65601

344

i na Wschodzie, zdziczały w Europie południowej, a chodo-wany w kilku odmianach tamże wszędzie— jako i po naszych ogrodach gdzieniegdzie; kwitnie na południu w lutym, a u nas w marcu i kwintniu.— Do odmian tego gatunku policzyć należy, różniące się jedynie własnościami nasion i owoców:

Odm. 1. M. wielkoowocowy [A. macrocarpa Hoet.J, z pestką nie do zgniecenia w palcach, a jądrem gorzkióm,— z którego pochodzą migdały sułtańskie i pistacyowe;

Odm. 2. M. gorzki [A. amara Hort.], o pestce rozkru-szającój się w palcach, a jądrze gorzkióm,— chodowany naj-więoćj w Sycyli i Prowancyi, dostarczający migdałów gorzkich;

Odm. 3. M. słodki [A. dulcis Hort.1, którego pestka n.v‘ da się rozgnićść palcami, a jądro słodkie,— drobne z Florencyi, okrągła we z Apulii, a wązkie i wielkie z Sycylii, znane jako migdały słodkie; oraz

Odm. 4. M. łamny [A. fragilis Hort.], posiadający pestkę łatwo rozstępu jęcą się pod palcami, a jądro słodkie,— zwykły wszędzie nad morzem śródziemnóm, jadany najwię-cćj za wety suche po obiedzie, jako migdały wetowe.

Od najdawniójszój starożytności aż do dziś dnia, utrzy.nu‘ą się w ciągłćm zastosowaniu jego nasiona, jako migdały słodkie i gorzkie— Amygdalae dulces et amarae, zawierające— obok wielkiój iiości wytłaczanego ze słodkich oleju migdałowego— oleum amygdala-rum tłustego, a odkraplanego z gorzkich olejku migdałów gorzkich — oleum amygdalarum amararum lotnego i okwitującego w kwas sinny; w obu emulsyn a w gorzkich w znacznićjszćj ilości amigdalin. Słodkie brudzące, uśmierzające, obwijające i odmiękczające, zadawanymi bywają w postaci młóka migdałowego czyli orszady we wszystkich chorobach z podobnćm wskazaniem; gorzkie zaś z powodu obecności kwasu sinnego należące do ostro-odurzających trucizn używam mi bywają jako lćk, podawany już jako orszadka, już jako odkroploua z nich woda migdałów gorzkich— aqua Amygdalarum amararum, wszędzie gdzie pntizeba poniżyć drażliwoś nerwów , w sposób samegoż kv.asu sinnego. Powstałe po wyciśnięciu oleju wytłoczki czyli otrąbki m^r'gdołowe — furfures Amygdalarum, najwyborniejsze do mycia rąk i twarzy jako wygładzające płeć, użyć się jeszcze mogą zewnętrznie na obkłady odmięk-czające, zamiast mąki siemienia lnianego.

RODZAJ 265. BrzottkiHnin [Persica Tourn.], od Migdała odróżniona jedynie- na zasadzie— owoców nader grubo- i soczysto-mięsistych, oraz pestek głęboko i kręto po-wyżłabianych.

Gat. 1. B. pospolita [P. vulgaris Dec.], u dawnych także Drzewem Irzoskwiniowem i Brzoskinią zwana. Hay. 4. t. 38. — Drzewo zwykle 15 — 20' a niekiedy i 30' wysokie, podobne do migdałowego; z gałęziami odstającemi, staremi ciemno - cisemi, a młpdsżemi z jednej strony zielonemi a z drugiój brudno-czerwonawemi, nagiemi. Którego liście, krót-