FizykaII09801

93

93

Fig. 47.

popychania i dośrodkowego cofania się. Powiększenie bowiem objętości kuli sprawia w pierwszej warstwie do koła niej zgęszczenie płynu, wskutek czego ta warstwa wywiera na warstwy następne mocniejsze ciśnienie w kierunku odśrodkowym, niż one na nią w kierunku przeciwnym, t. j. dośrodkowym. Gdy po tern rozszerzeniu kuli do pewnej granicy ndstąpi jej ścią

ganie się, płyn otaczający ją, dla wszechstronnego zewnętrznego ciśnienia na wewnątrz, wpada w powstającą próżnię ze wszech stron, warstwa płynu najbliższa kuli, doznając rozrzedzenia czyli pomniejszenia swojej gęstości, otrzymuje przez to ruch wsteczny, w który wnet i dalsze warstwy płynu przejść muszą. Jak więc wprzód zgęszczenie i ruch odśrodkowy, tak znowu teraz rozrzedzenie i rucli wsteczny warstw współśrodkowycli rozchodzi się na wszystkie strony. Przez drganie więc kuli, zostającej wewnątrz płynu, przechodzą najprzód cząstki jego z nią zetknięte w ruch drgający, a potem za ich pośrednictwem także i dalsze warstwy; tym sposobem przesyła się ten ruch w kierunku każdego promienia kuli coraz dalej podobnie, jak podłużne drgania w rzędach punktów materyalnych w ogólności, lub w prętach z ciał stałych. Podłużne drgania w ciele płynnem, czy to ciekłem, czy powietrznem, są przeto tylko szczególnym przypadkiem rozchodzenia się ruchu falowego w zbadanym wyżej elastycznym systemie punktów. Oznaczywszy tedy kołami a \ a' miejsca punktów materyalnych, znajdujących się przy sta-tecznem drganiu kuli w równych fazach ruchu, gdzie one np. bieg swój postępowy w u poraź pierwszy, w a' zaś poraź drugi rozpoczynają, odstęp a a' tych dwóch kół wystawia długość fali, ^a punkta położone w tym odcinku drogi znajdują się we wszystkich fazach drgania, które każdy z nich w ciągu czasu pełnego drgnienia kuli przebiega. Koło b wskazuje wówczas miejsca wszystkich punktów otaczających kulę, które połowę oscylacyi odbyły i zabierają się właśnie z miejsca swej równowagi do ruchu wstecznego. Jeśli i tu część promienia po jednej stronie