FizykaII13201

127

127

Fig. 55.

ce się nawzajem, nadać krążkowi ss ruch obrotowy, którego chyżość od siły prądu powietrza zawisła. Skoro zaś krążek ss kręcić się za-/•>>. 54.    , cznie, daje się słyszeć najprzód

nizki, a potem coraz wyższy ton, w miarę jak chyżość obrotu krążka rośnie; nareszcie wysokość tonu ustala się, gdy nastąpi zrównoważenie przyśpieszającej siły prądu z przeszkodami ruchu, które tu pokonane być muszą. Ton powstaje tu dla tego, że prąd powietrza przez dziurki w krążku ss uchodzi do atmosfery wtenczas, kiedy one w ciągu obrotu tego krążka staną nad odpowiedniemi dziurkami w denku pudła AA, i sprawia uderzenia o najbliż&*ą warstwę zewnętrznego powietrza. Gdyby krążek ruchomy miał tych dziurek 12, a górne denko pudła AA tylko jednę, wówczas w chwili podejścia dolnej dziurki pod jednę z dziurek górnych prąd powietrza, napływający z miecha, uderzywszy z ukosa o ściankę tój ostatniej, sprawiłby uderzenie o warstwę zewnętrznego powietrza i popchnął zarazem ruchomy krążek w poziomym kierunku, wskutek czego wnet miejsce pełne, środkujące pomiędzy dwiema dziurkami górnemi, zamyka tę dziurkę w denku. Lecz ponieważ krążek dla swej bazwładności obraca się z otrzymaną chyżością dalćj, więc znowu następna jego dziurka znajdzie się naprzeciw tćj dziurki w stałem denku, zkąd nowe uderzenie zgęszczonego prądu o zewnętrzną warstwę powietrza powstaje i t. d. A że 12 jest dziureczek w krążku górnym, więc podczas całkowitego obrotu krążka otwór tym sposobem jest 12 razy otwarty, a 12 razy zamknięty, zatem w tym czasie nastąpi 12 uderzeń Czyli dmuchnięć i powstanie 12 fal zgęszczonycli, które wywołują dźwięk, a nawet pewny ton, jeśli tylko liderze-