FizykaII17901

173

a liczba drgań

3V

Drgania w rurze mogą się stać również stojącemi, jeżeli długość fal ⁴,₅, ⁴/₇, ⁴/₉, cz. długości rury wynosi, t. j. gdy przez inter-ferencyą fal pierwotnych z odbitemi powstają stojące fale długości V, /, ²A /,%'■......

Liczby drgania tych fal są

ÓV    7V    9V

A⁷ —    —    —    —    ,

41    ¹    41    41

czyli biorąc rzecz ogólnie

fV = (2n — l).    ,

gdzie n jakąkolwiek liczbę z naturalnego szeregu liczb przedstawia. Jeśli tedy ton zasadniczy rury jest C, można z niej dobyć tony

C g e_l b_l— (ł₂ 1 3 5    7    9

Łatwo o tern się. przekonać, gdyż dmuchając słabo w nakrytą piszczałkę dobywa się z niej najniższy ton, który ona wydać 'może. Przez mocniejsze jej zadęcie, otrzymuje się kwintę najbliższej oktawy tego tonu, idąc dalej, tercyę następującej oktawy i t. d., zgodnie z teoryą ruchu drgającego w powietrzu.

Tony zasadnicze, dobyte z piszczałek różnćj długości, zależą właśnie od tej długości, a odpowiednie im liczby drgań mają się do siebie odwrotnie, jak długości piszczałek. Dla tego łatwo jest przez stosowne ustawienie rurek różnej długości w rzędzie obok siebie, np. w dziurkach klocka (Ul na przyrządzie fig- 79 otrzymać całą gamę tonów, jak po sobie następują, zacząwszy od tonu zasadniczego, aż do jego oktawy.

Wszelako w takim razie tony nie zupełnie tak się mają do siebie, jak odwrotne długości piszczałek, gdyż doświadczenie oczy, że on stosownie do kształtu i wielkości otworu wargowego, tudzież stosownie do poprzecznego przecięcia piszczałki mniej albo więcej różnią się od tych, które według teoryi być powinny. Przyczyną tego jest ta okoliczność, że nie cała spodnia warstwa powietrza w rurze przechodzi naraz w drganie