— 5B —
nie mają. Takiemu zapatrywaniu wręcz się sprzeciwiają doświadczenia Beclarda *) i Dra Luys’a.
Wypada jeszcze zwrócić uwagę na jedną właściwość mózgu, mianowicie na to, że owa masa czyli istota szara, na którą materyaliści taką wielką kładą wagę, że jej wytwarzanie myśli przypisują, jest nieczułą na wszelkie wrażenia; ta okoliczność dobrze nawet Arystotelesowi znana2), była powodem, iż wielka część greckich naturalistów wahała się uznać mózg jako prawdziwy organ czucia. Kilka razy wspomniany przez nas fizyolog Bćclard stanowczo oświadcza na str. 580 swej Fizyologii, „że kora mózgowa t. j. szara masa zwojów jest niewrażliwą na czynniki mechaniczne i chemiczne. Dodaję, że jest również niewrażliwą na elektryczność niemniej jak masa szara innych części systemu nerwowego“ (nL’ćcorce ceróbrale, ćest-a-dire la substance grise des circonro-lułions est inezcitable par les agents mecaniąues et les agents chimiąues. J’ ajoute qu’ elle est egalement inexcitable par V elec-tricite de nieme que la sabstance grise des autres parties du systeme nerveuxa). Gdzieindziej dodaje, że jeżeli prąd elektryczny pobudza organ mózgowy, to tylko dlatego, że rozpływa się w substancyi białej. Przeczy temu Dr. Cybulski3), wszakże dodaje: „Wypada jednak zauważyć, że obok niewątpliwych faktów świadczących, iż pierwiastki układu nerwowego środkowego są wrażliwe na bezpośrednie działanie czynników zewnętrznych i że w nich pod wpływem tych czynników powstają stany, które się następnie przenoszą po nerwach i wywołują czynności narządów końcowych (mięśni), istnieje dość liczny szereg doświadczeń o wynikach ujemnych, doświadczeń, w których mimo największych skrupulatności ob-
‘) Bśclard op. c. II. str. 580; por. także: Claud. Bernard, Leęons sur la pliysiologie I. str. 26 fig. 3., — Dr. Jules Luys, Le cerveau, Pa-ris 1888, str. 22., — Farges Albert, Le cerveau, r&tne et les facultćs, Paris 1892, II wydanie, str. 33 i nast.
2) Por. Arist. De partibus 1. II, c. 7, §. 3, c. 10, §. 5.
3) Prof. Dr. Cybulski op. c. str. 209.