page0071

63

Religija — Relikwije

znaczenia, ze doskonale odpowiada, pod pewuiym względem, porządkowi naturalnemu albo przyrodzonemu, to jest porządkowi, uważanemu jako oparty jedynie na stworzeniu, na tern działania Boga, ktorem wskazał on człowiekowi warunki będące istotneini, nierozdzielnemi z jestestwem człowieka. Ale ponieważ od samego początku człowiek był przeznaczony do celu albo końca nadprzyrodzonego, Bóg mu udzielił także od samego początku potrzebnego światła dla osiągnięcia tego celu; tak objawienie pierwotne było zarazem naturalnem, przyrodzonem i nadnaturalnem, nadprzyrodzonem. Pod tym ostatnim względem odpowiada porządkowi nadprzyrodzonemu, to jest porządkowi mającemu za zasadę działanie Bogu przydane do stworzenia, działanie, którem człowiek otrzymał warunki wyższe od składowych, istotnych, nierozłącznych warunków jego natury, tudzież uposażony został darami doskonalszemi od tych, do których miał prawo jako człowiek. Ludzie przez wiele wieków zachowywali religiję pierwotną w całej jej czystości; później skazili ją przywiązywaniem mnóstwa błędów i „zabobonów, a w^r półtrzecia tysiąca lat po stworzeniu świata, większa część rodzaju ludzkiego zapomniała o niej. Wtedy Bóg surowo przemówił do ludzi, za pośrednictwem Mojżesza objawił w^rolę swoje wybranemu przez siebie narodowi, wyrażenie tej woli nazywają zakonem Mojżeszowym czyli religiją Mojżeszową. Wszelako ludzie zapominali coraz więcej o swoim Stworzycielu, a po kilku wiekach cała ziemia, wyjąwszy atoli szczupły kraj Judeę, pogrążyła się w ciemnościach bałwochwalstwa i wielobóstw^ra. Wtenczas głos Boga dał s'ę słyszeć na nowo, zesłał on na świat Syna swego Jezusa Chrystusa i zlecił mu powoływać ludzi do znajomości i czci Boga prawdziwego: to nazywają re-tigiją Chrystusową czyli chrześcijańską. Religija Jezusa Chrystusa jest wiec ogółem albo zbiorem prawd i powinności, których ten Bóg-człowiek, przyszedłszy na ziemię nauczał ludzi; religija, która nie znosząc zakonu Mojżeszowego, tylko go rozwinęła i wydoskonaliła, podobnie jak zakon Mojżeszowy tylko rozwinął i wydoskonalił religiję pierwotną. Człowiek bowiem nie sam tylko związany jest z Bogiem: Bóg także chciał być związany z człowiekiem. Jest w tern wzajemność zobowiązania się przez stare i nowe przymierze. Tych, którzy nie wierzą w bytność Boga zowią ateuszami czyli bezbożnikami. Religija chrześcijańska rozpadła się z czasem na różne wyznania, różniące się z sobą w niektórych częściach, biorące wszakże za zasadę naukę Jezusa Chrystusa. Z pomieszania starego przymierza z newem powstała później religija mahometańska. O religii w ogólności są dzieła: Meinersa Allgemeine hitische Geschichtc der liehgionen, (1806, tomów- 2), Eichemann; Lehrbnch der He-ligionsgesehiehte and khjśhologie der rcrschiedenen Volker des Alterthams, (Ha Ha, 18-45, tomów 4), Benjamin Constant de ia Iieligion considrrće dans sa marce, ses formes et ses dćvcloppemens, (Paryż, 1825).

RdikwijC. Ciało, które dusza opuściła na ziemi, rozłączywszy sie z niem, aby stanąć przed Panem Bogiem, i które nazyw^rają śmiertelną jego powłoką, przybiera nazwisko relikwij, skoro nieboszczyk został zaliczony przez Kościół w poczet Świętych. Nazwisko relikwij służy nietylko całemu ciału świętego, ale nawet wszystkim częściom tegoż ciała, jakkolwiek byłyby drobnemi, byleby okiem dojrzeć je można. I tak głowa, ręce, nogi, kości, zęby, paznogcie, włosy, proch nawet, w jaki części jego ciała zostały obrócone, są relikw ijami. W mniej ścisłem znaczeniu, dają nazwisko relikwij przedmiotom, które Święty używ^rał za życia, a które według powszechnego zdania wiernych weszły w pewny stosunek z świętością jego ciała. Takiemi są: odzież którą nosił, sprzęty których używał, cele gdzie mieszkał, jego dyscyplina, włosiennica, narzędzia