page0083

75

Kendszmif — Renety

książki do czytania dla klass wyższych, sreunich, szkc t katolickicn miejsKich i wiejskich (wydanie siódme, Wrocław, i864, w 8-ce).    F M. &

Renć czyli Renatus I Andegaweński (d’Anjou), zwany Dobrym, tytularny król neapolitaaski, hrabia Prowancyi, urodzony 1408 r., był drugim synem księcia Ludwika II, potomka młodszej linii książąt Andegaweńskich i Jolanty, córki króla arragońskiego, Jana I. Od r. 1417 w którym utraci i ojca, Rene, zwany wtedy hrabią Gwizyjuszem (de Guise), odbierał wychowanie na dworze wuja swego, kardynała i księcia Baru. Dziad jego Ludwik I, książę Andegaweński, drugi syn Jana Dobrego, króla francuzkiego, był adoptowanym synem i następcą Joanny I, królowej neapolitaiiskiej. Po jego śmierci w r. 1384, ojciec Renata, Ludwik II, lubo od papieża Klemensa VII na króla nettpolitańskiego namaszczony, tronu wszakże nie osiągnął (ob. Joanna II). Po śmierci Ludwika, starszy brat Renata, Ludwik III, w r. 1423 od Joanny II adoptowany, objął rządy królestwa neapolitańskiego, a umierając w r. 1434, prawa do księztwą Anjou, Prowancyi, Neapolu, Sycylii i Jerozolimy, przekazał bratu swemu Re-natowi, którego Joanna II, również następcą swoim naznaczyła. Oprócz księz-twa Baru, pozyskanego prawem spadku po wuju kardynale, Reno, po śmierci Karola I. księcia Lotaryngskiego, ojca małżonki swej Izabelli, stał się panem Lotaryngii w r. 1431, lecz tegoż jeszcze roku zwyciężony i pojmany został od Antoniego, hrabiego Vaudemont, bratanka po Karolu I i w^rtedy szlachta lota-ryngska, rozstrzygnienie prawa dziedzictwa zdała na cesarza Zygmunta. W r. 1432 Rene, dawszy synów swoich w zakład, na rok wolność odzyskał. Obie strony obrały na rozjemcę Filipa ks. Burgundyi, któremu zaledwie udało się skojarzyć małżeństwo pomiędzy Jolantą, córką Renata, a Fryderykiem, synem Antoniego, hr Vaudemont. Nakoniec, dla rozpoznania słuszności roszczeń, obie strony zawezwane zostały przez cesarza Zygmunta do stawienia się na sobór w Bazylei. Zapadłym tu wyrokiem, cesarz oddał Lotaryngiją w posiadanie Renatowi. Nie przestając na tern, hr. Antoni zwrócił się o pomoc do Filipa Burgundzkiego; gdy atoli na jego wezwanie, Rene nie stawił się, osądzony zaocznie (in contumaciam), otrzymał rozkaz powrotu do więzienia w Dijon, w kterem też niezwłocznie osiadł. Wkrótce, przybyłe tu poselstwo, ofiarowało mu tron Neapolu i Sycylii, lecz ks. Fnip nie chciał go uwolnić. Wtedy posłowie ofiarowali koronę małżonce jego Izabelli, a uwięziony książę mianował ją regentką ksieztwa Andegaweńskiego, Prowancyi, Neapolu i Sycylii. W r 1435 Izabella przybyła do Neapolu; niebaw^rein atoli uwikłała się tu w walki stronnictw, na których czele stał Alfons, król arragoński. Tymczasem Rene, złożyw^rszy na okup 400,000 dukatów-, w r. 1437 wolność odzyskał i zaraz w następnym roku do Włoch przybył. Mimo to, z każdym dniem przewaga Alfonsa wyrastała; jakoż, w' r. 1442 Rene, zrzekłszy się królestwa na rzecz swego przeciwnika, powrócił do Prowancyi. W Lotaryngii przywrócił porządek, a kierunek sprawami państwa zdał na syna swego Jana księcia Kalabryi. Nawet rządy Prowancyi, Anjou i Baru nie wiele go zajmowały. Ulubionem jego zajęciem było malarstwo, poezyja, mianowicie sielska i ogrodnictwo. Umarł w Aix w Prowancyi, d. 10 Lipca 1480 r., gdzie mu w r. 1823 pomnik wzniesiono.

Renegat (z łacińskiego: renegare, zaprzeć się), zaprzaniec religijny, zwykła nazwa chrześcijanina, który przeszedł na wiarę muzułmańską. Nazwa ta ma znaczenie pogardliwe, ponieważ przejście takie nie bywa nigdy skutkiem przekonama, ale bojażni, interesu lub obojętności.    F. H L.

Renety, ob. Gruszka.