page0088

74

Normalna działalność nerwów i mięśni jest bardzo wielkiego znaczenia dla cielesnego jako leż duchowego życia; musi przeto wychowawca jak najstaranniejszą zwrócić na nie uwagę.

1. Zasady co do pielęgnowania systemu nerwowego.

1.    Centrum systemu nerwowego stanowi mózg. Każdy nerw ma swoje właściwe przeznaczenie, a przez podrażnienie które bądź z zewnątrz, bądź z wewnątrz pochodzi bywa pobudzany do działania. Dla wychowawcy mają szczególniejsze znaczenie zewnętrzne podrażnienia. Te (światło, głos i t. d.)» muszą odpowiadać sile organów, nie mogą być ani za mocne ani za długo trwające, ani za słabe ani zanadto ulotne, tamte wyczerpują i przytępiają, te zaś nie ćwiczą nerwów i pozostawiają je słabymi. Powiększenie podrażnień niech się odbywa powoli i niech prowadzi do odpowiedniego przeznaczeniu rozwoju czynności nerwów, ta niech będzie harmonijną ; wszechstronną, prędką i pewną.

2.    System nerwowy osobliwie zaś jego centralny organ t j. mózg, łączy się jak najściślej z duchowemi czynnościami; tworzy pomost między ciałem a duszą, naturą i duchem. Dlatego jego pielęgnowanie jest szczególniejszego znaczenia.

A)    Trzeba się starać o odpowiednie odżywianie; przemiana materyi odbywa się w mózgu silnie i prędko, a ta jest tern większą, im więcej musi się człowiek oddawać pracom umysłowym. Również ważne jest czyste obfite w tlen powietrze. Ból głowy i znużenie, zawrót i t. p. powstają z braku onegoż.

B)    Wytężenie i trwanie umysłowej pracy pozostaje we właściwym stosunku z rozwojem mózgu, a przeto też z wiekiem. Pierwszą czynnością dziecka niech będzie zabawa; rzeczywista nauka niech się rozpoczyna dopiero z siódmym rokiem życia.

C)    Należy unikać wszystkiego, co osłabia system nerwowy; niestosownego tegoż użycia, za wielkiego natężenia, skaleczeń, gwałtownych wzruszeń umysłu, długo trwającego smutku, za wielkiego gorąca i zimna, wilgoci, bicia po głowie, targania za uszy i t. p.

D)    Trzeba przestrzegać odpowiedniej naturze zmiany między pracą a wypoczynkiem; jest ona głównym warunkiem

http://rcin.org.pl