page0096

warunków życiowych u nas jak w innych krajach z rozwojom stanu ekonomicznego dotyczy jedynie osób, które dożyły pewnego wieku, śmiertelność małoletnich wcale się nie zmniejsza, a jak u nas, warunki życiowe tej klasy przedstawiają się dziś stosunkowo gorzej niż dawniej. Tak w Królestwie Polskiem przed r. 1860 śmiertelność jej stanowiła 469 z 1000 zmarłych; w okresie 1867—75 stanowi w tymże stosunku 478.

Stosunki te przedstawiają się cokolwiek inaczej w miastach, szczególniej ludnych, które są ogniskiem ruchu przemysłowego i społecznego kraju. W stosunku 1000 mieszkańców przypada ^J) urodzeń w Warszawie (r. 1867—83) 71 , gdy w Królestwie, jak wyżej, 43, w Wilnie 38, w Kijowie 39, gdy w Guberniach Zachodnich (jak wyżej) jest 47, w Poznaniu 38,₄ a w Xięztwie 47,₂, we Lwowie 36, a w Galicyi 42. Przeciwnie liczba zmarłych w tymże stosunku wypada w Warszawie 38.₈, gdy w Królestwie 29,₈, w Wilnie 30,₅, w Kijowie 31,_s ²), gdy na Litwie i Kusi 28,₈, w Poznaniu 38.₉, gdy w Xięz-twie 50,₅, we Lwowie 74.₈, gdy w Galicyi 29,₉. Warunki więc życiowe są u nas stanowczo niekorzystne dla miast, w porównaniu z ogółem krajowym ilość urodzeń znacznie mniejsza, zejść znacznie większa. W niektórych nawet miastach śmiertelność przewyższa urodzenia, ludność ich przyrasta tylko napływem pozamiejscowych.

Tak niepomyślne warunki, o ile wszakże z rezultatu pojedynczych lat sądzić można, wykazują niektóre miasta prowincyonalne, naprzykład Lublin, Kowno, Brześć Litewski, Żytomierz i t. d. Porównanie z wielkiemi stolicami Zachodniej Europy wychodzi mocno na niekorzyść naszych większych miast ³). Tak w Berlinie przypada

') Zob. W. Załęskiego. „Statystyka m. Warszawy‘. 1873. Tadeusza Rom ano wieża. „Wiadomości statystyczne o m. Lwowie“. Rocznik I i H. 1875. Co do Warszawy świeższe daty znajdujemy w Dodatkach do Gazety Policyjnej N. 63 r. 1879, 62 r. 1881, 54 r. 1883.

²)    Z okresu lat 1874—79, zaś r. 1879—84 zwiększyła się do 37,₃.

³)    Zoh. Keleti. „Statistiąue des Ville3“ oraz Legoyt. „Les gran-des Capitales de l’Europe“ w dziele „La France et TEtrauger” t. II, str. 504—521. Oesterlen. „Mediziniscbe Statistik“ Berlinor Jahrbiiclier.

' http://rcin.org.pl