page0013

R. L.    O substancji anioiów rozważanej absolutnie    5

O tyle. o ile się ją pojmuje jako będącą pod ilością; gdy się zaś usunie ilość, pozostaje substancja niepodzielna, jak powiedziano w I Physic. Wynika więc w ten sposób, że materja rzeczy duchowych podlega ilości, a to jest niemożliwe. Niemożliwem jest zatem, by była jedna materja rzeczy cielesnych i duchowych.

Lecz także pozatem jest niemożliwem, by substancja rozumna miała jakąkolwiek materję. Działanie bowiem każdej rzeczy jest odpowiednie do sposobu jej substancji. Rozumienie zaś jest działaniem zupełnie niematerjalnem. To się zaś okazuje z jego przedmiotu, od którego każdy czyn otrzymuje gatunek i naturę;

0    tyle się bowiem każdą rzecz rozumie, o ile się ją odrywa od materji; ponieważ formy w materji są formami indywidualnemi, których rozum jako takich nie pojmnje. Wynika stąd, że każda substancja rozumna jest całkowicie niematerjalna.

Te zaś rzeczy, które różnią się pojęciowo, nie muszą koniecznie różnić się rzeczowo; umysł bowiem nie ujmuje rzeczy według sposobu rżeczy, lecz według swojego sposobu. Stąd rzeczy materjalne, które są poniżej naszego umysłu, prostszym sposobem istnieją w naszym umyśle, niż istnieją same w sobie. Substancje zaś anielskie są ponad naszym umysłem. Stąd nasz umysł nie może dojść do pojmowania ich jak są same w sobie, lecz swoim sposobem, według tego jak pojmuje rzeczy złożone.

1    w ten sposób także pojmuje Boga, jak powiedziano powyżej (R. ILI, par. 3).

Odpowiedź na pierwszy zarzut. Różnica jest tern, co stanowi gatunek. Każdą rzecz zaś ustanawia się w gatunku,

0    ile wyznacza się jej pewien szczegółowy stopień wśród bytów; gatunki rzeczy bowiem są jakby liczby, które się różnią dodaniem

1    odjęciem jedności, jak powiedziano w VIII Metaph. W rzeczach zaś materjalnych co innego jest to, co wyznacza do poszczególnego stopnia, a tern jest forma, a co innego to, co jest wyznaczone, a tern jest materja; stąd od czego innego bierze się rodzaj, a od czego innego różnicę gatunkową. Lecz w istotach nierpa-terjalnych nie jest czem innem to, co wyznacza i to co jest wyznaczone; lecz każda z rzeczy niematerjalnych sama przez siebie zajmuje wyznaczony stopień wśród bytów. I stąd w nich nie bierze się rodzaju i różnicy gatunkowej; z dwu różnych rzeczy, lecz z jednej i tej samej rzeczy. Mimo to jednak ta jedna i ta sama

http://rcin.org.pl