medsadowa 8

podanej wyżej dellnlcji trucizny wynika, że trucizn jest tyle, Ile Jest substancji chemicznych. Z konieczności zatem dla przykładu posługujemy się tylko pewną, niedużą pulą.

8.3.2. Substancje żrące i drażniące przewód pokarmowy

W czasie sekcji zwłok najłatwiej jest rozpoznać substancje żrące, które wywołują stany zapalne, a nawet martwicę tkanek, głównie przewodu pokarmowego. Najważniejsze z nich to żrące kwasy nieorganiczne, z których zostaną omówione najczęściej spotykane, tj. solny, siarkowy i azotowy, dość szeroko stosowany w przemyśle i technice.

,_|( jw Kwas solny (HC1) — to wodny roztwór chlorowodoru. Kwas stężony zawiera do ok. 40% chlorowodoru. Jest to ciecz dymiąca na powietrzu, żółtawo zabarwiona. Oblanie stężonym kwasem solnym powoduje uszkodzenie skóry lub wzroku. Wdychiwanie gazowego chlorowodorum»$e spowodować martwicę błony śluzowej dróg oddechowych. Około 15—20 cm¹ kwasu solnego przyjętego doustnie może stanowić dawkę śmiertelną. Zdarzają się omyłkowe zatrucia tym Wąsem, przechowywanym np. w naczyniach po napojach alkoholowych.

Wśród objawów występują bardzo silne bóle brzucha, brunatnokrwa.wnzahar-wione wymioty,. krew w moczu. Zgon może nastąpić nawet w ciągu 1 godziny. W przypadku zastosowania zabiegów ratowniczych zgon późny, po upływie kilku tygodni, a nawet miesięcy, jest głównie następstwem powikłań uszkodzenia przewodu pokarmowego (np_Ł ropowica przechodząca na narządy sąsiednie).

Kwas siarkowy (H₃SO J bezwodny, jest oleistą, gęstą cieczą, często zabarwioną (żółtobrunatną), a nawet czarną na skutek zanieczyszczenia związkami organicznymi, które w kontakcie z tym kwasem ulegają zwęgleniu. Działanie żrące tego kwasu jest znacznie silniejsze od działania kwasu solnego. W kontakcie ze skórą wywołuje silne oparzenia z głębokimi bliznami. Dawkę śmiertelną stanowi ok. 5 cm³ kwasu siarkowego, który może doprowadzić nawet do perforacji żołądka.

Kwas azotowy (HN0₃)jest cieczą dyrniącąna.powietrzu, żółto zabarwiona od tlenków azotu. Działa żrąco, podobnie jak kwas solny czy siarkowy. W obrocie jest rzadziej spotykany i w związku z tym zatrucia kwasem azotowym spotyka się znacznie rządjlgj niż wyżej wymienionymi. W reakcji stężonego kwasu azotowego z tkankami powstaje żółto zabarwione połączenie, widoczne w toku oględzin zwłok w miejscach powstałych nadżerek czy innych uszkodzeń.

Znacznie słabiej żrąco działają kwasy organiczne. Można tu wymienić kwas octowy (CH₃COOH), którego dawka śmiertelna wynosi ok. 25 cm³. Wywołuje on ostry stan zapalny przewodu pokarmowego z bólami brzucha, krwawymi wymiotami i drgawkami. Innym przykładem może być kwas szczawiowy (COOH)₂, który także działa żrąco na tkanki. Kwas ten uszkadza nerki.

Inną grupę trucizn żrących stanowią zasady (alkalia). Dla przykładu można tu wymienić wodorotlenki (ługi) sodu, potasu, wapnia i amoniak. Substancje te także niszczą tkanki, wywołując martwicę, ale o charakterze rozpływowym. Dawka śmiertelna wodorotlenku sodowego lub potasowego wynosi ok. 5 g, a wodnego roztworu amoniaku ok. 10 g.

Omówione niżej trucizny, zaliczane do metakidów (arsen) lub soli metali ciężkich, charakteryzują się na ogół działaniem 2-etapowym. Bezpośrednio po dostaniu się do przewodu pokarmowego wywołują silne przekrwienie błony śluzowej, natomiast po wchłonięciu się trucizny do krwi dochodzi do tnksy« /nogo uszkodzenia narządów wewnętrznych, zwłaszcza miąższowych (wąiiohn, norki,

nm

sęr<:«*) ()lmm wu)o się wówczas zmiany z w yi odniuniu w u i martwicza u różnym charaktoizu i różnym stopniu nasilenia.

Arsen w postaci pierwiastkowej nie jest trujący, utlenia się jednak lmrd/0 łatwo do tęójfjlęnku (As₂0₃), znanego pod nazwą arszenik, Związek ten należy do silnych trucizn i jest znany od czasów starożytnych. Z uwagi na brak zabarwienia, woni i smaku był prawie do końca XIX w. rozpowszechnioną trucizną, stosowaną dla celów zbrodniczych. Arszenik stosunkowo słabo rozpuszcza się w wodzie. W lecznictwie stosowany jest obecnie w ograniczonych rozmiarach (np w stomatologii).

Za dayykę-ioksycaoą prayjmu>e^ę4uzJQJ)jbr7fl.Qó.g, zaś ok, 0_tl g arszeniku raoża wywołać zgon. Przyjęty w dużych dawkach, może doprowadzić do zejśc iu "Slńtertelńego w ciągu niewielu godzin, wśród objawów,zapaści krążeniowej. Zgon poprzedzają silne bóle głowy i nudności. Wymioty i biegunka nie muszą wy stępować, chociaż dość^-często się je spotyka. W przebiegu mniej gwałtownym iwi pierwszy plan wysuwają się zaburzenia żołądkowo-jelitowe, przypominające cholerę (stolce o wyglądzie ryżu, ciągłe wymioty). WzaŁcucig podostrym obserwuje* się stany zapalne spojówek:! Błon śluzowych jamy nosowej i gardła. Przy utracie apetytu pojawia się ogólne osłabienie, obniżenie temperatury ciała.

Przewlekle zatrucia chemiczne objawiają się przede wszystkim uszkodzeniem tkanki nerwowej i skórnej (zapalcie wlęjpgerwowe. brunatne podbarwienie Skóry obok hiperkeratozy).Związki arsenu mają wyraźne działanie kancerogenni’ Mogą także uszkadzać szpik kostny, czego skutkiem jest niedokrwistość, i wątrobę (żółtaczka!). Niekiedy.jyy^pądają włosy, a na paznokciach, które stają się kruche pojawiają się białe pnprrarzng prążkowania Związki arsenu kumulują się we “^fosach i paznokciach, co ma istotne znaczenie diagnostyczne, zwłaszcza w przy pafficaclTS^G^^S^lekłych.

Zawartości zwykle występujące:

włosy ok. 2 pg/g

krew poniżej 2 pg/100 cm³

wątroba, nerki poniżej 10 pg/100 g

W zatruciach ostrych:

włosy    50—100 pg/g i więcej

krew    0,1—1,5 mg/100 cm³

wątroba    1—50 mg/100 g

nerki    0,5—15 mg/100 g

Podczas sekcji zwłok zmiany w przewodzie pokarmowym mogą być niekiedy słabo zaznaczone. Czasem widuje ślę wyłącznie obrzęk błony śluzowej, rzadzle|

. podbiegnięcia krwawe. Niekiedy znajduje się cząsteczki arszeniku w fałdm li błony śluzowej. Niezbyt często obserwuje się stłuszczenie wątroby, nerki i mięśnia sercowego.

Rtęć metabczna ma w normalnej temperaturze pokojowej dostatecznie wy miką prężność_par, aby doprowadzić do ich toksycznych stężeń w powietrzu w /n mkniętym pomieszczeniu, w którym została wylana (ok. 15 mg/m³). Wchłonięć tu bowiem przez drogi oddechowe już 0,1—1 mg par rtęci może_jdoprewad/.ii do przewlekłych zatruć. Rtęć metaliczna służy do produkcji termometrów, a także nm zastosowanie w przemyśle elektrotechnicznym, gdyż ten ciekły metal jest dobrym przewodnikiem. Połączenia rtęci są również stosowane w medycynie. Dawniej często używanym środkiem przeczyszczającym był kalomel (Hg₂Cl₃). Dość znacz na toksyczność (dawka śmiertelna dla dorosłego 2—3 g) i liczne przypadki zal i u< doprowadziły do wycofania tego środka. Stosowane są także — jako środki odkażające — np. silnie rozcieńczony roztwór sublimatu — HgCl, (najmniejsza