page0106

96 CHALDEA

najmniej 18 km². Rzecz jasna, że tak wielkie przestrzenie zostały zabudowane zwolna, kolejno.

W czasach przedhistorycznych, przed V-tem tysiącleciem przed Chr., istniała tu już jakaś osada ludzka, jak tego dowodem narzędzia z krzemienia, obsydjanu i innych kamieni (ryc. 68), znalezione w ruinach. O tej jednak przedhistorycznej miejscowości nie spotykamy — rzecz jasna — nigdzie wzmianki w tekstach historycznych.

Pierwsza wzmianka o Babilonie związana jest z nazwiskiem króla Sar-gona I (około 2775 przed Chr.), który buduje tamże świątynie bóstwom Anu-nit i Amal. Z tego tekstu wynika zatem, że Babilon, jako miejscowość, istniał już w XXVIII wieku przed Chr., i że oddawał cześć bóstwom Anunit i Amal. Który z dzisiejszych pagórków kryje w swem łonie to pierwsze miasto Sargona, nie jest rzeczą pewną. Wiele danych ma za sobą przypuszczenie, że był nim el-Kasr. Tam bowiem, w jego zamku południowym, znaleziono cegły z napisem (ryc. 16) w tych słowach: „Jam jest Nabukudurusur, król Babilonu, opiekun Esagili i Ezidy, syn Nabupolassara, króla babilońskiego. Ten pałac na mieszkanie mego majestatu wzniosłem na placu Babil (irsit B a b i 1) w Babilonie; o pierś podziemia wsparłem silnie jego podwaliny, które wysoko niby góry zbudowałem z asfaltu i kamieni wypalanych. Oby na twój rozkaz, Marduku, mędrcu między bogami, napełniła mnie i potomstwo moje obfitość tego domu, który zbudowałem. Niechaj moi potomkowie panują w nim przez wieki nad czarnemi głowami".

Jak z tego napisu wynika, pałac południowy stał na placu Babil czyli bramy boga. Jest to więc prawdopodobnie najstarsza dzielnica stolicy, która przekazała swą nazwę całemu miastu. Inne części, jak np. Esagila, stanowiły wówczas jeszcze odrębne osady, które dopiero później zlały się razem w jedną wielką stolicę Babilonu. Wszak jeszcze taki Asarhaddon (wiek VIII) wyraźnie podkreśla w swym napisie, że „odbudował na nowo Babilon i Esagilę". Czy jednak pałac południowy na el-Kasr nie jest za szczupły na pierwotną osadę? Bynajmniej; mierzy bowiem 190 m szerokości i 300 m długości. Jeżeli z tem porównamy np. akropol Tirynsu (50 X 150 m) lub Troi VI homeryckiej (130 X 180 m) — to zobaczymy, że zamek południowy na el-Kasr przewyższa je znacznie obszarem. Esagila znowu leży o 800 m na południe; — stanowiła zatem dawniej osadę dla siebie. Ze zaś mieściła słynne sanktuarjum, do którego przez el-Kasr prowadziła droga, dlatego i nazwa Babil lub Bab-ilani (brama bogów) była stosowną dla tej właśnie fortecy, strzegącej dostępu do świątyni. Toby nam może tłumaczyło jej nazwę, która następnie stała się udziałem olbrzymiej stolicy, jaka tu zczasem wyrosła.

Stało się to przedewszystkiem dzięki Amorytom. Dzielny ten szczep semicki, zawładnąwszy (około 2225 przed Chr.) miastem Babil, dał podstawę

http://rcin.org.pl