page0120

112

Schmeller — Schmerling

według metody Pestalozziego; podobną metodę wprowadził w r. 1806 i do Madrytu. Po wybuchu rewolucyi, wrócił r. 1808 do Szwajcaryi i przewodniczył w Bazylei zakładowi naukowemu do r. 1813, poczem w^rszedł do wojska bawarskiego i walczył w r. 1815. Po wojnie, opuściwszy służbę wojskową, oddał się badaniu gwary ludowej. Wzorową na tern polu pracą są dzieła jego: Die Mim dar ten Baiern's, grammatisch dargestellt (Munich, r. 1821), i Bairi-sches Wór ter buch, mit, urkundtichen Belegen (Stuttgart i Tybinga 4 tomy, roku 1827—36). W r. 1827 został professorem w szkole kadetów a w r. 1828 prof. staroniemieckiej literatury w Munichu; obok tego otrzymał r. 1829 posadę kustosza a r. 1840 podbiblijotekarza księgozbioru królewskiego. Zmarł w Munichu r. 1852. Oprócz wielu rozpraw po czasopismach munichskich rozproszonych, wydał jeszcze: staro-saski poemat ewangeliczny Heliand (Stuttgart, r. 1830) i drugi przypisywany Tatianowi (Wiedeń, r. 1841), niemniej MuspU-li (Munich, r. 1832) a wespół z Jak. Grimm’em łacińskie poezyje X i XI stulecia, (Goting., r. 1828) Zycie św. Ulrycha po łacinie przez Berno z Reichen-bachu, a zniemczone r. 1200 przez Alhertusa (Munich, r. 1844), Miinchen unter der merherzog. Begierung 1397—1403 (r. 1833), Des bóhmischen Herm Leo wn Bozmital BUterfarth dareh die Abendlande (Stuttgart, roku 1844), Car mina burana (Stuttgart, r. 1847), Hadomars lun Laber Jagd (Stuttgart, r. 1850). Szczegółową zwrócił on uwagę na tak zwanych Cym-brów w gminach alp wendyjskich - (Sette i Trebeci Communi) i słownik ich gwary ułożył, po napisaniu rozprawy Ueber die sogcnannten Cimbern der VII und XIII Communen auf den oenedischen At pen und ihre Sprache (Munich, r. 1838).

Schmerling (herb) rodzin w Prusach polskich osiadłych. Na tarczy w bia-łem polu, rodzaj drabiny z sześcią stopniami na ukos położonej. Na hełmie postać panny po kolana, z obciętemi wyżej łokcia rękami: na głowie przepaska, której długie końce, ku lewej stronie tarczy zwieszone.

Schmerling (Antoni,von), mąż stanu austryjacki, urodził się w Wiedniu r. 1805 i tu na uniwersytecie wydział prawa ukończył. Obrawszy zawód są-idowy, szybko w nim posuwał się. W r. 1846 był radzcą sądu apellacyjnego deputowanym na sejm. Przeciwny dążeniom ks. Metternicha, zyskał wkrótce popularność. Jako członek zgromadzenia frankfurckiego, czynny brał udział w komitecie siedmnastu. Wybrany na członka zgromadzenia narodowego, popierał myśl federacyi niemieckiej pod zwierzchnictwem Austryi. Ówczesny namiestnik arcy-ks. Jan mianował go pierwszym ministrem, obok udzielonej mu teki ministerstwa spraw zagranicznych i wewnętrznych, z których Schmerling ostatnią tylko zatrzymał. Ze stanowiska tego usunął się, kiedy izby oparły sio ratyflkacyi zawieszenia broni w Malmoe zawartego. Wkrótce wszakże powrócił do władzy i uśmierzył rozruchy wymierzone przeciw zgromadzeniu narodowemu. Mianowany powtórnie ministrem państwa, ustępując przed wzmagającym się wpływem stronnictwa pruskiego, Schmerling w Grudniu roku 1848 wystąpił znów^r z gabinetu i zgromadzenia. Wkrótce wszakże zasiadł w radzie państwa, w której zdrowem zdaniem godził dążenia polityki austry-jackiej z interesami Niemiec. W r. 1849 był reprezentantem Austryi na sejmie Frankfurtskim; zyskana atoli tamże przewaga Prus zniewoliła go wrócić do Wiednia. Do r. 1851 był ministrem sprawiedliwości, godność tę w^rszakże wkrótce złożył nie podzielając dążeń ministerium Schwarzenberg’a a jako wynagrodzenie, otrzymał prezesowstwo sądu kassacyjnego. Porucze-nie Schmerling’owi spraw państwa w r. 1860 z tytułem ministra stanu, uwa-