page0038

34

Tego żądać nie możemy. Przeciwnie, według mnie, zanim podobne przypuszczenia przyodziejemy szatą i nazwą umiejętności, zanim wypowiemy, iż one są nabytkiem nowożytnej umiejętności, długim jeszcze badaniom i studyom poświęcić się winniśmy. Wraz z Darwinizmem pojawiła się na nowo teorya samorodztwa. Nie przeczę, iż ta teorya jest bardzo nęcącą, wieńczy bowiem całą teoryę descendencyi; descendencya sprzągłszy w jeden łańcuch wszystkie jestestwa ożywione, od pierwotniaków począwszy, aż do człowieka, nawiązuje go obecnie samorodztwem z tworami martwymi... Czujemy potrzebę nie-odłączania się od świata nieorganicznego i zaznaczenia całości. Z tego powodu łatwo dajemy się skusić do przyjęcia myśli, że pewna grupa atomów, Węgiel i Spółka — wyrażenie może zbyt zwięzłe, ale dokładne, jeżeli węgiel główny w czynności udział bierze — oddzieliła się pewnego razu od zwykłego węgla i w sprzyjających okolicznościach wyrodziła pierwszą pla-stydulę... Wprawdzie nie mamy ani jednego faktu potwierdzającego przypuszczenie, iż samorodztwo jest możebne, że jakaś masa nieorganiczna, choćby naw^Tet należała do stowarzyszenia: Węgiel i Spółka, przedzierzgnęła się naraz w masę organiczną; jednakże przyznaję, że jeżeli chcemy odpowiedzieć na pytanie, jakim sposobem utworzyła się pierwsza istota organiczna, należy koniecznie przyjąć samorodztwo. To rzecz jest widoczna. Jeżeli nie chcę przyjąć teoryi stworzenia, jeżeli nie chcę wierzyć, że jest Stwórca, który tchem ożywił grudkę ziemi, jeżeli mam wyjść z tego bezładu, muszę się uciec do samorodztwa. Tertium non datur. Lecz należy wyznać, że samorodztwo nie jest dowiedzione. Skoro będą dowody, uchylimy czoła. Ale i wówczas potrzeba będzie wytknąć granice samorodztwa. Wówczas jeszcze potrzeba będzie robić spokojnie studya i badania, nikt bowiem nie przypuszcza, że samorodztwo zastosować można do całości wszystkich jestestw ożywionych, przeciwnie, samorodztwo jest tylko możebne w zastosowaniu do małej bardzo ilości istot. Lecz sądzę, iż jeszcze upłynie dosyć czasu, zanim zdobędziemy się na dowody

http://rdn.org.pl