page0135

a 36    Polska kwitnąca

polski. Prawo te maią wszelki stan obowiązywać. Równe dla szlachty, iako i dla kmieci przepisane. Kownie prawo zapewniało własność wolnemu kmieciowi cz\ li rolnikowi iak szlachcie, równie ich do iednychże wyroków i tych samych sądów powoływało. Lecz pomiędzy letni stanami feu-dalney nieiako natury zachodziły związki, które kmieci wiele niższcmi od szlachty czyniły. Kmiecie trzy mali ziemie sw oich panów (seniorów), stąd naprzód do ziemi przywiązani byli, choć me tak dalece ażeby nie mieli mieć prawa mieysce swego siedliska odmieniać; po wtóre w pewnym ro-dzaiu osobistej zależności ku swoim panom zostawali; choć nie tak dalece ażeby ich pan za nich odpowiadać miał, lub najwyższą władzę sądowniczą posiadał, wolny lud odpowiadał sam za siebie, ale wyroki nagradzające skrzywdzenie nagradzały razem przez ich skrzywdzenie krzywdzonego pana : pan z kmieciem swoim dzielił się opłatami które krzywdzący składali Za zabójstwo kmiecia opłata czy li główszczj zna dziesięć grzywien w częśc i szła na pana a w części na familią zabitego. Kmieć we wszystkiem był niższy od szlachcica, więcey polilycznem życiem zajętego, ale wolny z łatwością szlachcicem zostawać mógł. Zaszczyty szlacheckie ieszeze stopniowane są ii-tawą Wiślicką. Jeśli kmiecia (kmelho ru-sti< us) śmierć grzywien 10. opłaty wymagała, za-bó-y stwo nowolnego z kmiecia szlachcica (e scul-teto, e kmelone miles) l.S, szlachcica switrezołkę (rriiles skaclabellus) zwanego grzywien 3o, a nay-wjźszego stopnia szlachectwa (barci, comes, ła-m os us) (x) grzywien 60. Różnica la stopniowanego

(x) W Węgrzech orl Andrzeia If. czasów od 1218. Comes znuczył ni#* tylko nr7ąd ale iest tytułem stanu. Gdy w ca łey Europie, duees, comites przeęfarą t.ytytułami urzędów, staią się tytułami familii , pewney kl*ssy l'u Hz i, podobnie i w łaci-tiie w Polsce tiiywauey, za Bolesława wielkiego na oznaczenie urzędów używane tytuły dnees, coraites ustąpiły innym ternu-

I