page0148

138 d. WCKSTEIN.

lcońskicj. W tym właśnie czasie występuje Wroński jako filozof polityki napoleońskiej, odsłaniający jej źródła zadania i cele. X całego szeregu broszur i dzieł, jakie temu przedmiotowi poświęcił, wypływa ta teza zasadnicza, że Napoleon I, jeżeli nie z całą świadomością polityczną, to przynajmniej genialnym instynktem przeczuł, na czem polega zadanie polityki nowoczesnej, jak je przedstawił był Wroński w pracy swojej z r. 1829; że sam w swojej osobie był niejako pierwszem ucieleśnieniem idei rozwiązania „najwyższego zadania^ państwa; że wprawdzie zadania swego ostatecznie rozwiązać nie mógł, lecz następcom swoim pozostawił spuściznę, którą ci dla dobra Francyi i świata cywilizowanego są obowiązani spełnić.

Rząd Ludwika Filipa, jak wiadomo, nie stawiał przeszkód propagandzie napoleońskiej. Niektóre pisma, jak n. p. „Capitole“, popierane przez Ludwika Napoleona lub jego stronników, agitowały otwarcie na korzyść dynastyi napoleońskiej, wiążąc jej sprawę ze sprawą demokra-cyi i nowego socyalnego porządku. Od dynastyi tej oczekiwano przywrócenia woli ludu, jedynie, według tych pism, uprawnionej do wyrokowania w sprawach państwowych. Wrońskiego zapatrywania były odmienne. Za pomocą broszury, wydanej bezimiennie p. t. „Question dćcisiye sur Napolćon^u starał się sprostować błędne, zdaniem jego, poglądy tak tych, którzy uważali Napoleona za absolutnego despotę, jak i tych, którzy widzieli w nim zagorzałego demokratę. Napoleon, oceniony z właściwego stanowiska, był, według Wrońskiego, reformatorem politycznym, zdążającym do urządzenia państwa w sposób racyonalny, przez utożsamienie w osobie monarchy dwóch powag: prawa boskiego i prawa ludzkiego. Poglądy te wyjaśnił szczegółowo Wroński w broszurze „Secret politique de Napolćon“ ¹).

Niewiadomo, czv Ludwik Napoleon podzielał podobne poglądy; zdaje się wszakże, że propaganda pism demokratycznych wydała mu się skuteczniejszą, jak tego dowodzą zresztą własne jego opinie wypowiedziane w r. 1832 w „Reveries politiques^u i „Des idóes napoleonien-nes^a z r. 1839. Znaną jest historya niefortunnej wyprawy Ludwika Napoleona w r. 1840 do Boulogne. Thayer wtajemniczył był Wrońskiego w tę sprawę. Wroński uważał projekt nietylko za wadliwy ale i za niezgodny z dążeniami napoleońskiemi i odradzał wykonanie. Był nawet przygotowany udać się z Thayerem do Londynu, by osobiście przedstawić księciu niewłaściwość kroku i możliwe zgubne jego następstwa. Lecz zanim zdołał wyjechać z Paryża, rzecz się już stała. Napoleon był aresztowany i stawiony przed sąd. Wroński, który w tym czasie drukował broszurę o fałszywym napoleonizmie (Faux Napoleo-nisme, comme suitę du Secret politique de Napoleon et comme inter-

http://rcin.org.pl