page0179

171

Rochambeau — Roche-Aymon

Rochambean (Jan Chrzciciel Donacyjan ile Vimeur, hrabia), marszałek Francyi, znany jako wódz w wojnie amerykańskiej o niepodległość, urodzony r. 1725 w Veudome, gdzie ojciec jego był gubernatorem. Wszedł do wojska w r. 1712, brał udział w wojnach o sukcessyję austryjacką i wyprawie na Minorkę pod Richelieu’em. Jako generał brygady położył zasługi w wojnie siedmioletniej pruskiej; w r. 1769 otrzyma dowództwo piechoty w Alzacyi. W r. 1780 wysłany został przez Ludwika XVI na pomoc Amerykanom, na czele korpus z 6000 ludzi złożonego, na okrętach pod dowództwem admirała Ternay. Wylądował 10 Sierpnia w Rhode-Island, gdzie zaraz zabiegł mu drogę angielski generał Clinton. Dopiero za ukazaniem się licznej flotty francuz-kiej pod wodzą Grasse’go, zdołał połączyć się r. 1781 z Washingtonem. Obadwa wtargnęli wspólnie do Wirginii i obsaczyli korpus angielski Cornwallis’a z 7000 ludzi złożony w Yorktown, gdy flotta francuzka zajmowała jeden bok od strony morza, i zmusili do do kapitulacyi w d. 21 Października. Rochambeau, za powrotem, ze czcią w Wersalu przyjęty, otrzymał gubernatorstwo Artois i Pikardyi, a w r. 1788 wysłany został na uśmierzenie rozruchów do Alzacyi. Po wybuchu rewolucyi, razem z Luckne^em otrzymał w Grudniu 1791 dowództwo armii północnej, ale upieranie się za utrzymywaniem systematu obronnego zamiast zaczepnego, pozbawiło go zaufania stronnictwa rewolucyjnego, i musiał dowództwo zdać na Dumc;jfjez’a. Po upadku Girondystów, uwięziony i przed trybunałem rewolycyjnym stawiony, został wraz z innymi skazany na oddanie głowy pod gilotynę, gdy jeden z katów widząc taczkę za nadto ofiarami przepełnioną, zepchnął go z niej z kilku innemi, mówiąc: ,,Precz na teraz stary marszałku, nie minie cię to na drugi raz.” Tymczasem też nastąpił upadek terroryzmu i Rochambeau był uratowanym. Zmarł r. 1807. De Lanci-vnl wydał nader ciekawe jego pióra Memoiras (2 tom, Paryż, 1809 r.). — R DChtUnbOEll (Donacyjan Maryja Józef de Vimeur, vice-hr. de), syn poprzedzającego, również generał, ur. r. 1750, towarzyszył ojcu do Ameryki w stopniu pułkownika. W r. 1792 powierzono mu dowództw^ro w osadach francuz-kich zachodnio-indyjskich. Wylądowawszy w San-Domingo poskromił zbuntowanych Negrów i w r. 1793 na Martynice stawiał czoło rojałistom i Anglikom. Niemniej wyswobodził on Gwadelupę i Santa-Lucia, trzymając się gorliwie polityki konwencyi. W r. 1791 obsaczony w Fort-Royal przez Anglików, poddać się był zmuszonym. W r. 1796 wysłany powtórnie z nader ma-łemi siłami do San-Domingo, nie zdołał opanow^rać powstania. W r. 1800 walczył w^re Włoszech na czele dywizyi. Poczem otrzymał dowództwo oddziału pod kommendą Leclerc’a, w wyprawie na podbój wyspy San-Domingo czyli Haiti w^r r. 180&, do której należał i oddział Polaków. Po śmierci Leclerc’a objął ster rządu Rochambeau w Listopadzie r. 1803 i okrucieństwem chciał Negrów i Mulatów do uległości zmusić. Ale żółta febra tak dalece armije jego przetrzebiła, że odaw^rszy czarnym warownię przez kapitulacyją sam z resztkami wojska poddał się dowódzcy eskardy angielskiej. Odesłany do Jamajki a potem do Anglii,.uzyskał wolność dopiero w^r r. 1811. Brał udział w kampanii do Rossyi a w r. 1813 dowodził dywizyją w korpusie Lauristona. Walczył w' bitwie pod Budyszynem i poległ pod Lipskiem dnia 18 Października roku 1813.

Rochcicki (herb). Na tarczy w polu czerwonem, sroka w prawą stronę zwrócona, na suchej gałęzi leżącej na ziemi.

Roche-Aymon (Antoni Karol Stefan Paweł, hrabia), generał francuzki 1 pisarz wojskowy, urodzony r. 1775. Ojciec jego, także generał w wojsku