page0180

170

Zapominają, że gdy chodziło o danie pojęcia a Bogu osobie, wzrosłej wśród najwytworniejszej kultury egipskiej, używa Pismo św. najwznioślejszego wyrażenia, jakie kiedykolwiek było wypowiadane: „Jam jest, który jest“ — „Ten, który jest, posyła mię do was*.¹)

Od tłumaczy natury jak i egzegetów biblii słusznie wymagamy umiarkowania. Wiara nie obawia się fałszywej wiedzy, bo ta zawsze bywa zawstydzoną; nie obawia się i prawdziwej wiedzy, bo ta zawsze zchodzi się z prawdą.

Tłumacze iblii nie wyczerpali jeszcze znaczenia świętego t kstu. ²) Dopóki kościół nie o-świadczył się co do wyjaśnienia pewnego ustępu tekstu, ustalając go definicyą wiary, wolno szukać nowych wyjaśnień, chociażby one miały się różnić od wyjaśnień dawnych doktorów. ³)

Powiem więcej, jestto powinnością egzege-zy prostować wyjaśnieniajprzestarzałe, kiedy doświadczenie przekonywa, że one są niewystarczające lub nawet fałszywe. Oto, co mówi w tej mierze św. Tomasz : „Wierz niewzruszenie prawdzie Pisma św., ale ponieważ ono może być tłumaczone w rozmaity sposób, strzeż się przyw iązywać uporczywie do jakiegoś tłumaczenia wyłącznego, —i nie utrzymuj, że ono jest prawdziwe, skoro

*) Secchi. Wielkość Boga.

²)    Wielkie tu położył zasługi O. Frań. de Hummelauer swym komentarzem do genezy.

³)    Cajetan. Coment in Genes. Pref.

http://rcin.org.pl